Τα καφέ στην ύπαιθρο της Αυστραλίας είναι στενά δεμένα με τη ζωή των ομογενών πολύ πριν τη μαζική μετανάστευση. Ήταν, κατά ένα περίεργο τρόπο, ο κρίκος που τους ένωνε, αλλά και την ίδια ώρα, που τους χώριζε.
Την ιστορία των Ελληνικών καφέ της Αυστραλίας και την επίδραση που είχαν στην κουλτούρα του τόπου έχουν ερευνήσει και παρουσιάζουν σε έκθεση από τον περασμένο μήνα, η φωτογράφος Έφη Αλεξάκη και ο ιστορικός Leonard Janiszewski, στο Εθνικό Μουσείο της Αυστραλίας, στην Καμπέρα.
Σύμφωνα με την έρευνά τους, τα Ελληνικά καφέ αρχικά είχαν φαγητά τα οποία προέρχονταν από την Αμερική. Από κει πήραν τις ιδέες, είτε από συγγενείς που βρίσκονταν εκεί, είτε γιατί είχαν ζήσει οι ίδιοι εκεί για ένα χρονικό διάστημα.
Όπως αναφέρουν οι ίδιοι, τα Ελληνικά καφέ είχαν μακρά επιτυχημένη πορεία. Η χρυσή εποχή τους κράτησε από τα μέσα του 1930 μέχρι τα τέλη του 1960 και ήταν συνώνυμη με την αγροτική ζωή στις ανατολικές πολιτείες της Ν.Ν.Ουαλίας, της Βικτώριας και της Κουϊνσλάνδης.
Η ονομασία «Ελληνικά» δεν είχε σχέση με τα φαγητά που σερβίριζαν, αλλά με το γεγονός ότι οι ιδιοκτήτες και το προσωπικό συνήθως ήταν Έλληνες, καθώς επίσης και από το γεγονός ότι είχαν αρκετά γνωρίσματα του «καφενείου», δεδομένου ότι ήταν τόπος όχι μόνο φαγητού, αλλά και συνάντησης, ανταλλαγής ιδεών και εμπορικών συναλλαγών μεταξύ γειτονικών χωριών».
Οι ερευνητές, για του λόγου το αληθές, παραθέτουν αποσπάσματα αφηγήσεων ατόμων που έζησαν στο κλίμα αυτής της εποχής.
«Τα Ελληνικά καφέ ήταν το σημεία αναφοράς για όλους εμάς που ζούσαμε στην ύπαιθρο. Ήταν μέρος της ταυτότητάς μας κι ο κοινωνικός ιστός του τόπου. Γι’ αυτό, κάθε φορά που χάνουμε ένα ελληνικό καφέ, χάνουμε και ένα μέρος της ιστορίας του τόπου μας»,δηλώνει ο Joseph Toms, o οποίος σύχναζε στα καφέ της Ν.Ν.Ουαλία τη δεκαετία του 1950. Αν, όμως, τα Ελληνικά καφέ, ήταν για τους άλλους τόπος συνάντησης και ψυχαγωγίας, για τους ιδιοκτήτες και τις οικογένειές τους, όπως τονίζουν οι ερευνητές, ήταν σκληρή δουλειά και κλεισούρα.
«Στην πραγματικότητα, το καφέ ήταν το σπίτι μας. Πηγαίναμε σπίτι μόνο για να κοιμηθούμε. Η μητέρα μου δούλευε όλη τη μέρα εκεί. Όσο μεγάλωνα, άρχισα να το μισώ! Ήταν ανοιχτό συνέχεια, επτά μέρες και εφτά νύχτες», θα πει, χαρακτηριστικά, η Άννα Κομινάκη, η οποία μεγάλωσε τις δεκαετίες ’40 και ’50 στο Barbara’s Monterey Cafe.
Την ίδια εποχή ανατράφηκε σε καφέ του Wagga Wagga και η Ευαγγελία Δασκαρόλη,η οποία θυμάται ότι: «Ποτέ δεν πήγαμε ως οικογένεια διακοπές. Σπάνια γιορτάζαμε τις μεγάλες γιορτές. Όλοι έπρεπε να δουλεύουμε».
Για τις Ελληνίδες γυναίκες, οι οποίες, απομονωμένες, δεν γνώριζαν τίποτε άλλο εκτός από δουλειά, τα πράγματα ήταν ακόμη πιο δύσκολα: «Η μητέρα μου έφτανε συχνά σε σημείο νευρικής κρίσης. Δεν ήταν όμως η μόνη. Πάρα πολλές γυναίκες αυτή την εποχή υπέφεραν τρομερά», θα πει ο Άρτσι Καλοκαιρινός, ο οποίος μεγάλωσε σε δωμάτια που ήταν πάνω από το Paragon Cafe (κι αυτό στη Ν.Ν.Ουαλία).
Οι ερευνητές αναφέρονται και στην τύχη νέων αγοριών (ηλικίας από δέκα μέχρι 17) που έρχονταν με πρόσκληση συγγενών συνήθως για να δουλέψουν σε καφέ, το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Αρκετοί, όπως ο Κρις Πάπας, ο οποίος εργάστηκε σε Ελληνικά καφέ στο Νιουκάστλ και στη Μελβούρνη, θα πει ότι υπήρχε μεγάλη εκμετάλλευση: «Ήταν καθαρή σκλαβιά. Οι συγγενείς ήθελαν κάποιον που μπορούσαν να τον εμπιστευθούν, στην ουσία όμως τον εκμεταλλεύονταν».
Η Έφη Αλεξάκη θα πει ότι «σήμερα είναι ζήτημα αν υπάρχει μια φούχτα παλιών αυθεντικών Ελληνικών καφέ. Κατά περίεργο τρόπο, έφυγαν από την ίδια πόρτα που μπήκαν, την Αμερική. Αντικαταστάθηκαν από τα φαστφουντάδικα, τα σουπερμάρκετς, τα χαρμπουγκεράδικα». Η έκθεση με τίτλο «Selling an American Dream: Australia’s Greek Cafe», θα είναι ανοιχτή μέχρι και τις 16 Νοεμβρίου στην Καμπέρα. Μετά θα ταξιδέψει σ’ όλες τις μεγάλες πόλεις της Αυστραλίας. Καλύπτει μία περίοδο 140 περίπου χρόνων, από το 1870 μέχρι σήμερα, «παντρεύοντας» μοναδικές ιστορικές και μοντέρνες ασπρόμαυρες εικόνες από την Ελλάδα, την Αυστραλία, τη Ν. Ζηλανδία, την Αίγυπτο και τις ΗΠΑ.
Πηγή : ΑΠΕ Σ. Χατζημανώλης
helectra
Περιοδικον Ποικιλης Υλης 