Γεώργιος Βιζυηνός 1849 – 1896

Μεταμέλεια

Aνάθεμα την πρώτ’ αρχή,
που μ’ είπαν να πιστέψω,
πως δεν μου σώζετ’ η ψυχή,
σαν δεν καλογερέψω!

Απ’ την ζωής την Πασχαλιά
μ’ έκαμαν να ξεπέσω·
ν’ αφήσω μακριά μαλλιά
και ράσο να φορέσω.

Να ζω με το ξερό ψωμί,
με το νερό μονάχα
για να παιδέψω το κορμί,
και για ν’ αγιάσω τάχα!…

Καλόγεροι, σας προσκυνώ,
και σας φιλώ τα χέρια.
Και σας πετώ τον ουρανό
και τα χρυσά τ’ αστέρια.

Πετώ τον σκούφο στο κελί,
το ράσο στο ντουλάπι
τον νου μου μόνο στο φιλί
και μόνο στην αγάπη.

Θωρώ πουλάκια στην αυλή,
που παίζουν ταίρι ταίρι,
και λέγω: Nάμουνα πουλί!
Να ήμουν περιστέρι!

Θωρώ κοπέλες που περνούν
να παν στο περιβόλι
κι  αυτού που κοντοπροσκυνούν
με παίρνουν οι Διαβόλοι!…

Ο Γεώργιος Βιζυηνός (Γεώργιος Μιχαηλίδης) γεννήθηκε το 1849 στη Βιζύη της Θράκης. Πέντε ετών έμεινε ορφανός από πατέρα και στα δέκα του τον έστειλαν στην Πόλη, για να μάθει ραπτική κοντά στον αρχιράφτη της Βαλιδέ Σουλτάνας. Αργότερα βρίσκεται καλογεροπαίδι στην Κύπρο, σπουδαστής στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, με καθηγητή, τον τυφλό ποιητή Ηλία Τανταλίδη, μαθητής στο Α΄ Γυμνάσιο της Πλάκας στην Αθήνα κι έπειτα φοιτητής στη Γερμανία με λαμπρές σπουδές και διδακτορική διατριβή στην παιδοψυχολογία.

Από την τρυφερή του ηλικία γνώρισε το σκληρό κι απάνθρωπο πρόσωπο της ζωής. Τα διηγήματά του, εμπνευσμένα από επεισόδια της προσωπικής και οικογενειακής του ζωής, τον ανέδειξαν θεμελιωτή του ψυχογραφικού αφηγήματος στην Ελλάδα. Η πεζογραφία του είναι ένας σπαραχτικός ύμνος στη μάνα. Γνώστης και λάτρης της Ελληνικής παράδοσης, διατηρεί στο έργο του το Ελληνικό ύφος και την Ελληνική γραμμή. Τα έργα του είναι εικόνες της Ελληνικής ζωής και της λαογραφίας στη Θράκη και την Mικρά Aσία. Eκτός από τη λογοτεχνική του δραστηριότητα, ο Bιζυηνός ασχολήθηκε και με την παιδαγωγική, με μια σειρά συγγραμάτων. Tο γράψιμο και το πάθος για μάθηση τον κράτησαν ζωντανό, ως την ημέρα που σάλεψε ο νους του, από σοβαρή ψυχική ασθένεια. Στις λίγες αναλαμπές λογικής που έχει συνεχίζει να γράφει. Μένει κλεισμένος στο Δρομοκαϊτειο ψυχιατρείο της Αθήνας τέσσερα ολόκληρα χρόνια κι αφήνει την τελευταία του πνοή εκεί, σε ηλικία 47 ετών.

Το όνειρον

Εψές είδα στον ύπνο μου
ένα βαθύ ποτάμι
Θεός να μην το κάμη
να γίνη αληθινό!
Στην όχθη του στεκόντανε
γνωστό μου παλικάρι,
χλωμό σαν το φεγγάρι,
σαν νύχτα σιγανό.

Αγέρας το παράσπρωχνε
με δύναμη μεγάλη,
σαν νάθε’ να το βγάλη
απ’ της ζωής την μέση.
Και το νερό, π’ αχόρταγα
τα πόδια του φιλούσε,
θαρρείς το προσκαλούσε
στ’ αγκάλια του να πέση.

Δεν είν’ αγέρας, σκέφθηκα,
και σένα που σε δέρνει.
Η απελπισιά σε παίρνει
κι η απονιά του κόσμου!
Κι εχύθηκ’ απ’ τον θάνατο
τον δύστυχο ν’ αρπάξω…
Ωιμέ! Πριν ή προφθάξω
εχάθηκ’ απ’ εμπρός μου!

Στα ρέματα παράσκυψα,
να τον ευρώ γυρεύω.
Στα ρέματ’ αγναντεύω–
Το λείψανό μ’ αχνό!…

Εψές είδα στον ύπνο μου
ένα βαθύ ποτάμι
Θεός να μην το κάμη
να γίν’ αληθινό!

Το Μπαλουκλί (Τα ψάρια της Ζωοδόχου Πηγής)

Σαράντα μέρες πολεμά ο Μωχαμέτ να πάρη
την Πόλη την μεγάλη.
Σαράντα μέρες έκαμεν ο ‘γούμενος το ψάρι
στα χείλη του να βάλη.

Απ’ τες σαράντα κι ύστερα, πεθύμησε να φάγη
τηγανισμένο ψάρι.
Αν μας φυλάγ’ η Παναγιά καθώς μας’ εφυλάγει,
την Πόλη ποιος θα πάρη;

Ρίχτει τα δίχτυα στον γιαλό, τρία ψαράκια πιάνει,
Θεός να τα βλογήση!
Το λάδι βάλλει στην φωτιά μες στ’ αργυρό τηγάνι,
για να τα τηγανίση.

Τα τηγανίζ’ από την μια, και πά’ να τα γυρίση
κι από το άλλο μέρος.
Ο παραγιός του βιαστικά πετά να του μιλήση,
και τάχασεν ο γέρος!

Μην τηγανίζης, γέροντα, και μόσχισε το ψάρι
στην Πόλη την μεγάλη!
Την Πόλη την εξακουστή οι Τούρκοι έχουν πάρει,
μας κόβουν το κεφάλι!

Στην Πόλη Τούρκου δεν πατούν κι Αγαρηνού ποδάρια!
Με φαίνεται σαν ψεύμα!
Μ’ αν είν’ αλήθεια το κακό, να σηκωθούν τα ψάρια
να πέσουν μες στο ρεύμα!

Ακόμ’ ο λόγος βάσταγε, τα ψάρι’ απ’ το τηγάνι,
την μια μεριά ψημένα,
πηδήξανε κι επέσανε στης λίμνης την λεκάνη,
γερά, ζωντανεμένα.

Ακόμ’ ώς τώρα πλέουνε, κόκκιν’ από το μέρος,
όπου τα είχε ψήσει.
Φυλάγουν το Βυζάντιο ν’ αναστηθή κι ο γέρος
να τ’ αποτηγανίση.

ΑναΒασι

O Πιερ Ωγκύστ Ρενουάρ 1841 – 1919

O Πιερ Ωγκύστ Ρενουάρ γεννήθηκε στην πόλη Λιμόζ της Γαλλίας.  Στα τρία του χρόνια, η οικογένειά του μετακόμισε στο Παρίσι όπου φοίτησε, από τα επτά του χρόνια, σε καθολικό σχολείο. Τα βράδια παρακολουθούσε μαθήματα στη Σχολή Σχεδίου και Διακόσμησης. Προς το τέλος της χρονιάς επισκεπτόταν το ατελιέ των αδελφών Λεβί, που όμως λίγο αργότερα έκλεισε κι έτσι στράφηκε προς το ατελιέ του Ζιλμπέρ. Όταν μάζεψε λίγα χρήματα, έδωσε εξετάσεις στη Σχολή Καλών Τεχνών.

Το 1862 γράφτηκε στο ατελιέ των Ερλ Σινιόλ και Μαρκ-Σαρλ-Γκαμπριέλ Γκλέηρ. Εκεί γνώρισε τους Κλωντ Μονέ, Φρεντερίκ Μπαζίλ και Σισλέ. Την ίδια περίοδο, εξασφάλισε άδεια για να αντιγράφει έργα άλλων καλλιτεχνών στο μουσείου του Λούβρου. Δύο χρόνια αργότερα, ο Ρενουάρ ξεκίνησε να εκθέτει έργα του, ωστόσο για αρκετά χρόνια δεν γνώρισε σημαντική αναγνώριση. Μέχρι τον Γαλλο-Πρωσικό πόλεμο πόλεμο του 1870, γύριζε με ένα σακίδιο στον ώμο και έζησε πολύ φτωχικά. Το 1867 ένας πίνακας του με τον τίτλο Λιζ (Lise) έγινε δεκτός στο Σαλόν του Παρισιού. Την περίοδο αυτή, θεωρείται πως ο Ρενουάρ επηρεάστηκε σημαντικά από τον Μονέ, πλησιάζοντας ολοένα και περισσότερο προς τον ιμπρεσιονισμό. Κατά πολλούς, το διάστημα 1870 – 1883 αποτελεί την λεγόμενη ιμπρεσιονιστική περίοδο του Ρενουάρ.

Με τον πόλεμο του 1873 υπηρέτησε στη Φρουρά της Ταρμά, στο Σώμα Πυροβολικού, μα την επόμενη χρονιά αρρώστησε κι αποστρατεύτηκε, επιστρέφοντας έτσι στο Παρίσι.  Το 1874 συμμετείχε στην πρώτη έκθεση της ομάδας των ιμπρεσιονιστών. Από μία δημοπρασία έργων του, έλαβε 1.200 φράγκα κι εγκαταστάθηκε στη Μονμάρτρη. Το 1876, συναντά έναν εκδότη, ο οποίος τον κάνει πλούσιο. Γνωρίζει τον Εμίλ Ζολά.

Τη δεκαετία του 1880, ο Ρενουάρ σταδιακά διαχωρίστηκε από τους υπόλοιπους ιμπρεσιονιστές. Το ατελιέ του, κατασκευάστηκε κοντά σε ένα γαλατάδικο το 1880 και δουλεύοντας στη Μονμάρτη, γνωρίστηκε με την Αλίν Σαριγκό, την οποία παντρεύτηκε. Το 1881 ταξίδεψε στην Αλγερία και κατόπιν στην Ισπανία και την Ιταλία, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Ραφαήλ από το οποίο επηρεάστηκε βαθιά. Το 1884, μαθαίνοντας πως η Αλίν περιμένει το παιδί τους, επέστρεψε για να μείνει κοντά της και την επόμενη χρονιά γεννήθηκε ο γιος τους Πιέρ.

Το 1892 άρχισε να αναπτύσσει παραμορφωτική αρθρίτιδα, νόσος που τον βασάνισε μέχρι το θάνατό του. Αντιμετώπισε σημαντικό πρόβλημα παραμορφώσεων στα χέρια ενώ σε πιο προχωρημένο στάδιο, ένας ώμος του καθηλώθηκε εξαιτίας αγκύλωσης, γεγονός που ανάγκασε τον Ρενουάρ να διαφοροποιήσει την τεχνική του. Παρά τις σωματικές του δυσχέρειες, δεν εγκατέλειψε την ζωγραφική. Το 1893 απέκτησε έναν ακόμα γιο, τον Κλοντ. Το 1907 μετακόμισε με την οικογένειά του στην πιο θερμή περιοχή Καν-συρ-Μερ (Cagnes-sur-Mer). Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, οι δυο γιοι του κατατάχθηκαν στο στρατό και τραυματίστηκαν σοβαρά. Η μητέρα τους τούς επισκέφτηκε, αλλά εξαντλημένη κατά την επιστροφή της, πέθανε το 1915.

Το 1919, ο Ρενουάρ επισκέφτηκε το Λούβρο όπου είχε την ευκαιρία να δει δικούς του πίνακες να εκτίθενται μαζί με κλασικά έργα. Πέθανε στις 3 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς, σε ηλικία 78 ετών. Ο ιμπρεσιονισμός έφερε πραγματική επανάσταση στο χώρο της ευρωπαϊκής ζωγραφικής το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. Η ιμπρεσιονιστική τεχνοτροπία εμβάθυνε και ολοκλήρωσε την ευελιξία στη χρήση των χρωμάτων και το χειρισμό του φωτός, καθιερώνοντας την απόλυτη ελευθερία του καλλιτέχνη όχι μόνο απέναντι στο θέμα του αλλά και απέναντι στο θεατή και το κοινό, όπως και τη στροφή στο στιγμιαίο, το μεταβλητό και το κινούμενο έχοντας πάντα ως βάση τη μελέτη του φωτός.

Πηγή: el.wikipedia