Έρωτας!!!!

«Πάνω στην πόρτα της καρδιάς μου έγραψα:
Απαγορεύεται η είσοδος.
Αλλά ο έρωτας ήρθε γελώντας και φώναξε:
Εγώ μπαίνω παντού!»
Χ. Σίπμαν

ΕΡΩΤΑΣ!!!

Λέξη μαγική, τρυφερή, γλυκειά, μελωδική μα και άγρια, οργισμένη, βίαιη …

Ξυπνά μέσα μας κάθε λογής συναίσθημα…

Χαρά, ευτυχία, πόνο, δάκρυ…

Πόσοι τον ύμνησαν και πόσοι τον κατηγόρησαν…

Πόσοι τον έζησαν… Πόσοι τον ονειρεύτηκαν…. Πόσοι τον μίσησαν…

Μπροστά του όλοι ένοιωσαν ανίσχυροι, μα και όλοι δυνατοί!!!

Ποιός ακριβώς είναι ο ΕΡΩΤΑΣ;

Σαν φωτίζουν τ’ άστρα τις καρδιές των ερωτευμένων, τις ξεβαμμένες ελπίδες τους και τα λιβάδια των ονείρων τους, μια ψυχή, αποκοιμημένη απ’ τις κραυγές τις Μοναξιάς και της θλίψης, σιγοψιθυρίζει το σκοπό της αγάπης… Όταν τ’ αστέρια θα δένονται στο άρμα του ήλιου, όταν η φύση θα θρηνεί τα πλάσματα που την αρνήθηκαν, όταν τα φώτα της πόλης θα τρυπούν τα μάτια των ονείρων μας, δε θα υπάρχουν άνθρωποι σε τούτο τον κόσμο… Δεν θα υπάρχουν στόματα να ψάχνουν το ταίρι τους, δεν θα υπάρχουν χέρια να αγγίζουν τον έρωτα! Σκληρές, άδικες, ψυχρές μηχανές θα γίνουν οι άνθρωποι… Τυφλά, μαύρα σημάδια θα γίνουν τα μάτια… Παγωμένα, απάνθρωπα όπλα θα γίνουν τα χέρια… Η αγάπη, μια μακρινή ανάμνηση… Δε θα υπάρξει κόσμος χωρίς εμάς! Δεν ζει ο άνθρωπος χωρίς αγάπη! Δεν υπάρχει ουρανός δίχως χιλιάδες μικροσκοπικές γαλάζιες σταγόνες, που όσο κι αν προσπαθήσουμε δεν μπορούμε να τον αναγκάσουμε να τις αποχωριστεί!

Σ’ αγαπώ

καθώς η μέρα βυθίζεται στην αγκαλιά της νύχτας

καθώς το νυχτολούλουδο προαναγγέλλει τον ερχομό της

καθώς τα δάκρυα απο τα μάτια μου

καίνε το πρόσωπό μου

τραβώντας του χρόνου τα χαλινάρια

εδώ, μπροστά σου να σταματήσει.

Κώστας Καρυωτάκης

Ένα αόρατο άστρο ανάμεσά μας δημιουργεί την έλξη της σάρκας. Κι αυτή η έλξη τους ήρωες και τους αυτόχειρες, την τέχνη και το έγκλημα. Σαρώνοντας κάθε φραγμό, σαν την τέλεια επανάσταση.

Ο Ησίοδος αναφέρει στη Θεογονία : “Πρώτιστα το χάος εγένετο, έπειτα δε η ευρύστερνος Γαία”, είναι δε ο συγχρόνως ταύτη εμφανισθείς και κάλλιστος μεταξύ των αθανάτων Θεών “Έρως λυσιμελής”, όστις πάντων των Θεών και πάντων των ανθρώπων δαμάζει εν τοις στήθεσι τον νούν και την σώφρονα βουλήν. Ο Έρωτας είναι η δύναμη έλξης, χάρις την οποίαν ενώνονται τα όντα και παράγεται η ζωή.

Στην Ορφική κοσμογονία από το αυγό που γέννησε ο Κρόνος στους κόλπους του Χάους γεννήθηκε ο Έρως, ο οποίος έφερε την αρμονία και είναι πηγή πάσης δημιουργίας. Ο Εμπεδοκλής τον ονομάζει Φιλότητα και πιστεύει πως με την δύναμη του Έρωτα γίνονται ένα τα τέσσερα στοιχεία στοιχεία του κόσμου (Ζεύς (πύρ), Ήρα (γή), Αϊδωνεύς (αήρ), Νήστις (ύδωρ).

Στον μύθο του Αριστοφάνους περί κοσμογονίας στους Όρνιθες, “η Νύχτα γέννησε στους κόλπους του Ερέβους ένα αυγό, από το οποίο γεννήθηκε ο Έρως. Ο Έρωτας ενώθηκε με το Χάος κι από την ένωσή τους γεννήθηκε πρώτα το γένος των Ορνίθων και μετά ενώνοντας τα πάντα, παρήγαγε τον ουρανό, τον ωκεανό, την γη και το αθάνατο γένος των Θεών”.

Η ιέρεια Διοτίμα λέγει στον Σωκράτη πως ο Έρωτας δεν είναι Θεός, αλλά Δαίμων! Γέννημα του Πόρου (ευπορίας) και της Πενίας. Συμβολίζει δε την διαρκή επιθυμία του ανθρώπου για ευτυχία (Πλάτων Συμπόσιο).

Η επικρατέστερη όμως άποψη στην αρχαιότητα περί της γεννέσεως του Έρωτος, μας λέγει ότι είναι δευτερεύων Θεός υιός της Αφροδίτης και του Άρεως. Ένα πανέμορφο φτερωτό παιδί οπλισμένο με τόξο και βέλη, στολισμένο με άνθη, που πετά στάζοντας πόθο και γλύκα στις καρδιές των ανθρώπων! Ο τύρρανος και βασανιστής των θνητών, αλλά και των αθανάτων! Δρα κυρίως την άνοιξη, που οργιάζει η φύση κι αναγεννάται η ζωή, με συμπαραστάτες του τον Ίμερο, τον Πόθο και την Πειθώ.

Ο έρωτας ανήκει σε εκείνους που δέχονται να φτάσουν στα άκρα για χάρη του.

Τομ Ρόμπινς

Ο Έρωτας είναι τυφλός μ’ ανοιχτομάτες πιάνει!!

Ο Έρωτας στέκει ανάδια μου και τ’ άρματα μου δείχνει,

βαστά φωτιά κι αναλαμπή κι απάνω μου τη ρίχνει..

Ο Έρωτας στέκει ανάδια μου κι άδικα τυρρανά με,

μ’ άρματα φοβερίζει με και με φωτιά κεντά με,

με το ξυράφι μου μιλεί, με τη σαϊτα λέγει,

το δίκιο του μ’ αναλαμπή και φλόγα το γυρεύγει,

κι αν δεν του κάμω θέλημα, με τη φωτιά με καίγει

και πλια παρά τον κύρη μου βαρίσκει και δοξεύγει..

Στον έρωτα και τον πόλεμο επιτρέπονται όλα!

Νίτσε

Α. Χ.

HELECTRA

Ευχές μιας άλλης εποχής …

Απομεινάρια του χθές… σκιές του παρελθόντος…

Θυμίζουν γιορτινές μέρες… αγαπημένα πρόσωπα…

Τρόπους επικοινωνίας που χάνονται σιγά – σιγά…..

Ανθρώπινα συναισθήματα που ξεφτίζουν….

Οι Έλληνες στην Πράγα

Εξήντα χρόνια πριν, όταν η Ελλάδα μετρούσε τις «πληγές» του Εμφυλίου Πολέμου, που είχε μόλις …ρίξει αυλαία, μια ομάδα ανθρώπων, κυρίως πολιτικών προσφύγων, ξεκινούσε για ένα μακρύ ταξίδι, χιλιόμετρα μακριά, προς την τότε Τσεχοσλοβακία.

Οι πρόσφυγες αυτοί εγκαταστάθηκαν εκεί και άρχισαν να «χτίζουν» τη νέα τους ζωή, οργανώνοντας τις πρώτες άτυπες ελληνικές κοινότητες, που ενσωματώθηκαν με ταχείς ρυθμούς στις τοπικές κοινωνίες.

Μάλιστα, μετά το 1989, οι Έλληνες απέκτησαν status εθνικής μειονότητας στην Τσεχία, που αποτελεί πλέον μια δεύτερη πατρίδα γι’ αυτούς.

Σήμερα, 60 χρόνια μετά, οι Έλληνες της Τσεχίας (σ.σ. υπολογίζονται σε 3.500 άτομα) καλύπτουν όλα τα κοινωνικά στρώματα της τσεχικής κοινωνίας και έχουν συναίσθηση της εθνικής τους ιδιαιτερότητας, την οποία εξακολουθούν να καλλιεργούν με διάφορες εκδηλώσεις.

Έχουν, μάλιστα, οργανωθεί επίσημα σε 14 κοινότητες, εκ των οποίων οι 13 λειτουργούν υπό τη σκέπη της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων, ενώ αυτή της Πράγας, που ιδρύθηκε το 1991, έχει δικό της, ανεξάρτητο Καταστατικό.

Στην Πράγα διαβιούν περί τους 1.000 Έλληνες, από τους οποίους οι 700-800 είναι πιστοί στα «ραντεβού» τους με τις διάφορες δραστηριότητες και εκδηλώσεις της κοινότητας, τα εγγεγραμμένα μέλη της οποίας -δηλαδή όσοι πληρώνουν συνδρομή- δεν ξεπερνούν, ωστόσο, τα 180.

«Είμαστε μια μικρή κοινότητα, αλλά αρκετά δραστήρια» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας, Τασούλα Ζησάκη – Healey, σύμφωνα με την οποία η συμβίωση Ελλήνων και Τσέχων στο ίδιο περιβάλλον είναι καθ’ όλα αρμονική.

«Ο κόσμος λειτουργεί και στα δύο περιβάλλοντα. Και στο τσέχικο και στο ελληνικό. Δεν έχουμε προβλήματα. Δουλεύουμε πολύ αρμονικά από τους Τσέχους. Το περιοδικό υποστηρίζεται οικονομικά από το υπουργείο Πολιτισμού της Τσεχίας. Ο Δήμος της Πράγας υποστηρίζει το χορευτικό μας, την έκδοση βιβλίων και ό,τι άλλο θέλουμε» αναφέρει η κ. Ζησάκη.

Άλλωστε, τα μέλη της κοινότητας μιλούν άπταιστα τσέχικα και αισθάνονται άνετα και στους δύο πολιτισμούς, ακολουθώντας τα ήθη κι έθιμα και τις παραδόσεις και των δύο λαών.

Η Ελληνική Κοινότητα Πράγας δραστηριοποιείται με ποικίλες εκδηλώσεις, που αφορούν την προβολή του ελληνικού πολιτισμού, της γλώσσας και της ιστορίας μας, αλλά και τη διατήρηση κι ενίσχυση των δεσμών με τον τσέχικο λαό.

Ποιο είναι, όμως, το μέλλον μιας κοινότητας που «χτίστηκε» πάνω στην προσφυγιά; Όπως μας λέει η κ. Ζησάκη, η κοινότητα «είναι βιώσιμη αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά».

Εκτός της τρίτης γενιάς των απογόνων των πολιτικών προσφύγων, των νέων από άλλες κοινότητες της Τσεχίας που έρχονται στην Πράγα για σπουδές ή προς αναζήτηση εργασίας, υπάρχουν και αρκετοί Έλληνες επιχειρηματίες που εγκαθίστανται στην Τσεχία, αναπτύσσοντας σημαντική εμπορική δράση. Όλοι αυτοί, σύμφωνα με την πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας, θα μπορέσουν να κρατήσουν ζωντανή τη «φλόγα» του Ελληνισμού.

«Κλειδί» στην όλη προσπάθεια αποτελούν τα μαθήματα των ελληνικών, αφού η γλώσσα αποτελεί το συνδετικό κρίκο κάθε λαού, όπου κι αν αυτός βρίσκεται.

Όπως εξηγεί η κ. Ζησάκη, μαθήματα ελληνικών γίνονται στο Σπίτι των Μειονοτήτων και μεταξύ των 40 μαθητών είναι και αρκετοί Τσέχοι, οι οποίοι ενδιαφέρονται να εντρυφήσουν στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό.

Το περιοδικό «Καλημέρα»

Εκτός των μαθημάτων για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, μια άλλη σημαντική δράση της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας είναι η έκδοση του περιοδικού «Καλημέρα», που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια «ζωής» και μέχρι σήμερα είναι το μοναδικό περιοδικό στην ελληνική γλώσσα, στη χώρα αυτή.

Το πρώτο τεύχος εκδόθηκε το Νοέμβριο του 1999, με την καλή θέληση μιας ομάδας Ελλήνων, μελών της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας και την αγόγγυστη στήριξη του τότε προέδρου της κοινότητας Χρ. Ματαράγκα και της (τότε) αντιπροέδρου κ. Ζησάκη.

Το περιοδικό είχε αρχικά 16 σελίδες και μέχρι το 4ο τεύχος εκδιδόταν με την υποστήριξη και την ευγενή χορηγία Ελλήνων επιχειρηματιών της Πράγας, αλλά και του εστιατορίου «Διογένης» του Σέρβου φίλου της κοινότητας, Ζόραν Κοβάτσεβιτς.

Σήμερα, υπό την ευθύνη της ίδιας της κ. Ζησάκη, το περιοδικό έφτασε τις 32 σελίδες και τα περίπου 40 τεύχη και εκδίδεται με την οικονομική βοήθεια του υπουργείου Πολιτισμού της Τσεχίας και των αναγνωστών του.

Το περιοδικό ενημερώνει τους αναγνώστες του για τις δραστηριότητες της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας και εν γένει των Ελλήνων της Τσεχίας, φέρνει στο φως ιστορικά στοιχεία για τον εκεί ελληνισμό, φιλοξενεί συνεντεύξεις με Έλληνες που ζουν στην Τσεχία και αλλού, ενώ από τις σελίδες του δεν λείπουν και τα άρθρα σχετικά με την ιστορία της Ελλάδας, τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά και την ελληνική κουζίνα!

Χορευτικό συγκρότημα «Ακρόπολις»

Η εκμάθηση ελληνικών και η έκδοση του περιοδικού «Καλημέρα» δεν είναι, ωστόσο, οι μόνες δράσεις της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας. Περίοπτη θέση σ’ αυτήν κατέχει το συγκρότημα «Ακρόπολις», που ιδρύθηκε το 1993, αρχικά ως χορωδία, υπό τη διεύθυνση της Μαλάμως Φουλίδου, ενώ στη συνέχεια επικεντρώθηκε στο χορό.

Από το 1995, τα μέλη του παρακολουθούσαν σεμινάρια χορού με χοροδιδάσκαλο από την Ελλάδα, τα οποία οργάνωνε το ίδρυμα «Hellenika».

Το «μενού» του συγκροτήματος, που κάθε χρόνο συμμετέχει στο Φεστιβάλ Πράγας, αλλά και σε γιορτές άλλων ελληνικών κοινοτήτων ανά την Τσεχία, περιλαμβάνει χορούς από την ηπειρωτική Ελλάδα, τα νησιά μας, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο.

Μάλιστα, το χορευτικό συγκρότημα «Ακρόπολις», που αριθμεί 26 μέλη, από το 2001 συμμετέχει και σε αρκετά διεθνή φεστιβάλ, δίνοντας τη δική του «ελληνική νότα» στις εκδηλώσεις αυτές.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΚΙΔΗΣ

27 του Απρίλη 1941. Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα. Ανεβαίνουν στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και κατεβάζουν τη σημαία μας, για να υψώσουν τη δική τους. Φρουρός και παραστάτης της σημαίας μας είναι ένας εικοσάχρονος εύζωνος από τον Πόντο ο Κωνσταντίνος Κουκίδης.

Ο Γερμανός αξιωματικός διατάζει τον στρατιώτη μας να υποστείλει την σημαία κι εκείνος απαντά αυστηρά και μονολεκτικά ΟΧΙ. Στέκονται και κοιτάζουν σαστισμένοι, μια το παλικάρι και μια τη σημαία μας, οι Γερμανοί στρατιώτες. Με σεβασμό κατεβάζουν απ’ τον ιστό την Ελληνική Σημαία, τη διπλώνουν προσεκτικά και την τοποθετούν στα χέρια του. Εκείνος ακούει μέσα του μυριάδες φωνές να απαγγέλλουν τον τιμημένο όρκο “Ού καταισχυνώ σύμβολα τα ιερά …“, σαν αστραπές περνούν, απ’ το μυαλό του οι θυσίες των προγόνων μας. Βλέπει τον Λεωνίδα ν’ αναφωνεί το “Μολών λαβέ“, τον Ρήγα στη φυλακή να τραγουδά τον Θούριο, τις Σουλιώτισσες να χορεύουν το “έχε γεια καημένε κόσμε…“, τους φαντάρους στη Βόρεια Ήπειρο να φωνάζουν “Αέρααα“. Με μια κίνηση, ξεδιπλώνει την σημαία, τυλίγεται μ’ αυτήν και αργά σταθερά κι αποφασιστικά κάνει μερικά βήματα μπροστά κι αγκαλιά με την σημαία πετάει στην αθανασία, πέφτοντας στο κενό.

Αιωνία η μνήμη σου ήρωα ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΕ ΚΟΥΚΙΔΗ.

Πηγή : “ΑΙΟΛΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ” τεύχος 199

Η ΑΓΡΙΑ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Η γοητεία που ασκεί το όνομα Μάνη είναι μεγάλη για τους ταξιδευτές και τους λάτρεις των απόμακρων περιοχών. Συνώνυμο της αγριάδας, της απομόνωσης αλλά και της ιδιαιτερότητας ανά τους αιώνες, παραμένει ένα αρκετά άγνωστο μέρος, ακόμα. Απλωμένη στους πρόποδες του Ταύγετου, από την Καλαμάτα μέχρι τους βράχους του ακρωτηρίου Ταίναρου και το Γύθειο, η Μάνη έχει πολλά πρόσωπα.

Η γλυκύτητα του τοπίου με τους πυκνούς ελαιώνες κατεβαίνοντας στα νότια από την Καλαμάτα, στη περιοχή της Καρδαμύλης, έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την περισσότερο άνυδρη και άγρια περιοχή μετά την Αρεόπολη, την λεγόμενη Μέσα Μάνη. Αυτά τα ανήσκια μέρη, με τον Ταύγετο να κατρακυλά από κορυφή σε κορυφή όλο πέτρες ως την νότια άκρη του, με τους Μανιάτικους πύργους να ξεπετιούνται κάθετα προς τον ουρανό, είναι κατά πολλούς η «πραγματική» Μάνη.

Κι όμως, τα πετρόχτιστα σπίτια της Καρδαμύλης και των άλλων χωριών της επονομαζόμενης «Μεσσηνιακής Μάνης» είναι εξίσου αξιόλογα και μαγευτικά κι ας μην είναι τόσο δραματικά όσο οι μεσαιωνικές συστάδες των πύργων που σαν μικροί ουρανοξύστες στεφανώνουν τους λόφους νότια του ομηρικού Οίτυλου και της Αρεόπολης.  Καθώς ο δρόμος αφήνει πίσω την Αρεόπολη και κατηφορίζει προς την «Μέσα Μάνη», η ξερότητα του τοπίου γίνεται όλο και πιο φανερή. Η ύπαιθρος προς το ακρωτήριο Ταίναρο με τα ερειπωμένα χωριά και τους ατέλειωτους αναβαθμούς δίνει συχνά μια εικόνα εγκατάλειψης. Το υπέροχο χωριό της Βάθειας έχει πια ελάχιστους μόνιμους κατοίκους. Πριν από 10 χρόνια περίπου ο ΕΟΤ ανακαίνισε κάποιους πύργους της που λειτούργησαν για ένα διάστημα ως ξενώνες.

Πύργοι υπάρχουν σκορπισμένοι σε όλο το πόδι της Μάνης, οι περισσότεροι  στο νότιο τμήμα του. Οι οικισμοί Νόμια, Κίττα, Κάτω και Άνω Μπουλαριοί και Βάθεια, φαντάζουν σαν δεμάτια από ορθογώνια στον καθαρό ουρανό. Η κατάληξη του Ταύγετου στο ακρωτήριο Ταίναρο, το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης, αναδίνει μια αίσθηση τέλους του κόσμου που είναι δύσκολο να περιγραφεί. Προκαλούσε από την αρχαιότητα δέος στους ναυτικούς και υπήρχε εκεί κοντά ναός του Ποσειδώνα για εξευμενισμό του θεού της θάλασσας. Μια σπηλιά κάτω από τους βράχους του θαλασσοδαρμένου ακρωτηρίου θεωρείται ότι ήταν η Πύλη του Άδη.

Όλη η περιοχή του Κάβο-Ματαπά, όπως λέγεται, μαζί με τον μικρό όρμο του Πόρτο Κάγιο λίγο μακρύτερα, ήταν τόποι δύσκολων θριάμβων ενάντια στους Τούρκους αλλά και πειρατικά ορμητήρια. Στην εποχή μας οι άλλοτε πυκνοκατοικημένες περιοχές αυτές μοιάζουν ιδιαίτερα μοναχικές, όπως τα όμορφα χωριά του Άγιου Κυπριανού και της Λάγιας λίγο πιο ανατολικά. Οι ιδιότυποι βραχόκηποι που σχηματίζουν οι παρατημένες ξερολιθιές, οι ατέλειωτοι ως τον ουρανό αναβαθμοί γύρω στους λόφους και οι μεσαιωνικοί στην όψη πύργοι που ξεπετιούνται ολόγυρα, επιδρούν στον επισκέπτη με μια αναμφισβήτητη μαγεία. Είναι ένα μέρος δυνατό, με σχεδόν αγιογραφική ένταση, λουσμένο με το απαράμιλλο φως των γυμνών πετρωδών περιοχών. Αυτό το φως που μεγεθύνει τα πάντα και τα φέρνει πλησιέστερα, αναδεικνύει την μοναδικότητα των αντικειμένων στο χώρο και τα ανάγει σε αρχέτυπα των μορφών τους.

Το τελείωμα της οροσειράς του Ταύγετου καθώς βυθίζεται σε αυτές τις ξερές και άνυδρες περιοχές έχει μια πνευματικότητα και μια σαφήνεια στη δομή του. Οι τεράστιες πέτρες είναι παντού, ακόμα και ανάμεσα από τις ελιές και τα μοναχικά δένδρα. Και μέσα σε αυτή την αγριάδα και την μοναξιά οι πύργοι αυτοί, μοιάζουν σαν να ανήκουν σε αυτό το μέρος όσο και οι βράχοι και οι πτυχώσεις των βουνών ολόγυρα.  Πραγματικά, αυτοί οι πύργοι είναι ιδιαίτερα ταιριαστή αρχιτεκτονική μορφή γι αυτά τα αφιλόξενα μέρη.

Οι οικισμοί της Βάθειας, της Κίττας, της Νόμιας και άλλων κάνουν πολύ αισθητή αυτή τη συνέπεια χώρου και αρχιτεκτονικής. Το ύψος τους συμπληρώνει το τοπίο που ξεδιπλώνεται προς τα πάνω σαν μια μεγάλη κλίμακα από αναβαθμούς με κορύφωση τις απολήξεις των ορθογώνιων σχηματισμών τους. Οι σποραδικοί κάκτοι και οι φραγκοσυκιές τα πλαισιώνουν.  Η απουσία σκιάς είναι κάποιες φορές βασανιστική, αλλά είναι αυτή η γυμνότητα του μέρους τελικά που τέρπει το μάτι όσο και την ψυχή με την ασκητική της σαφήνεια.

Σύμφωνα με το βιβλίο «οι Νυκλιάνοι» του Μανιάτη συγγραφέα και εκδότη Δημήτρη Δημητράκου-Μεσίκλη, οι Μανιάτικοι πύργοι άρχιζαν να κτίζονται με την πυργοειδή όψη τους γύρω στα 1600, από την φεουδαρχική αριστοκρατία της περιοχής, τους Νυκλιάνους. Αυτή η περίεργη στρατιωτική κάστα γαιοκτημόνων, έχει τις ρίζες της ακόμα πιο παλιά. Το 1295, ο Ανδρόνικος ο Β’ ο Παλαιολόγος ίδρυσε την πόλη Νύκλι, στην Αρκαδία, στη θέση που είναι η σημερινή Τρίπολη. Μετά την κατάληψή του από τους Φράγκους, το Νύκλι έγινε κέντρο της περιοχής. Όταν οι Βυζαντινοί επανακατέλαβαν το Νύκλι, κάποιοι από τους κατοίκους, εγκαταστάθηκαν στην τότε αραιοκατοικημένη Μάνη. Επίκεντρό τους έγινε η Κίττα, ένα από τα χωριά της Μέσα Μάνης. Σιγά-σιγά άρχισαν να έρχονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι στην περιοχή και ξέσπασαν έριδες για την ντόπια κυριαρχία από τις οποίες οι νικητές ονομάστηκαν Νυκλιάνοι. Οι έχθρες και οι αγώνες κράτησαν από τον 14ο έως τον 19ο αιώνα και ήταν ιδιαίτερα βίαιοι. Σε αυτές τις διαμάχες σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι πύργοι, σαν εργαλείο πολέμου αλλά και εκφοβισμού. Οι Νυκλιάνοι  ήταν οι μόνοι που είχαν το δικαίωμα να κτίζουν τέτοιους πύργους και ήταν εκείνοι που κατείχαν τις ψηλές τοποθεσίες των περιοχών. Οι Νυκλιάνικες οικογένειες συχνά κατοικούσαν σε κοινά χωριά και κάθε μια πολεμούσε να έχει την κυριαρχία. Οι πύργοι άρχισαν να ψηλώνουν ως μάχιμα φρούρια και ως πρόκληση στους γειτονικούς πύργους των άλλων οικογενειών. Προσθέτοντας πατώματα σε περιόδους ανακωχής εδραίωναν την ισχύ αλλά και την κοινωνική τους θέση, η οποία εξαρτιόταν από το ύψος των πύργων τους, ακριβώς όπως στο Σαν Τζιμινιάνο και την Μπολόνια στην Ιταλία. Οι ονομαστές βεντέτες της Μάνης εδώ έχουν τις ρίζες τους και έχουν να κάνουν περισσότερο με το σόι, την οικογένεια. Είναι κάπως εξωπραγματικό στην εποχή μας να φανταστούμε μάχες και κανονιοβολισμούς από πύργο σε πύργο μέσα σε ένα μικρό χωριό, αλλά φαίνεται πως έτσι συνέβαινε. Ωστόσο η Τουρκική απειλή έδινε τέλος – έστω και πρόσκαιρο – σε όλες αυτές τις διαμάχες. Η αντίσταση και τα πολεμικά τους κατορθώματα ενάντια στους Τούρκους έγραψαν ιστορία. Άλλωστε η Μάνη μαζί με τα Σφακιά στην Κρήτη και κάποιες ορεινές περιοχές της Ηπείρου ήταν τα μόνα μέρη στην υπόδουλη Ελλάδα που έχαιραν μιάς επισφαλούς πλην όμως υπαρκτής ανεξαρτησίας.

Ο αρχιτεκτονικός πλούτος της περιοχής όμως δεν σταματάει στις οικίες και τους πύργους της. Σε όλη την χερσόνησο συναντάμε πλήθος σημαντικότατους Βυζαντινούς ναούς του 11ου και του 12ου αιώνα αλλά και παλαιότερων εποχών. Η περιοχή είναι διάσπαρτη με μονόχωρα εκκλησάκια προγενέστερα του 11ου αιώνα και μεταγενέστερους σταυροειδείς ναούς. Τα εξαιρετικά δείγματα της «Σχολής της Ελλάδος» είναι συχνά μικροί σταυρόσχημοι ναοί με τρούλο και είναι υπέροχα ενσωματωμένα στο τοπίο. Το κομψότατο και συμπαγές σχήμα τους, η προσεγμένη και «πλινθοπερίκλειστη» λιθοδομή τους με τα κεραμικά στοιχεία, όπως υποδηλώνει και το όνομά της, οι σωζόμενες σημαντικές τοιχογραφίες τους τις καθιστούν κορυφαία δείγματα αυτής της Σχολής που, σε αντιδιαστολή με την Σχολή της Χώρας (Κωνσταντινούπολης), δημιούργησε κάποιες αλλαγές στον τύπο των ναών. Μια από αυτές είναι ότι μείωσε τις αναλογίες τους με αποτέλεσμα ένα μέγεθος σε αρμονική συνομιλία με το τοπίο.

Αθέατα πολλές φορές, σε απομονωμένες και δασώδεις ρεματιές του Ταύγετου, αυτά τα μικρά αριστουργήματα είναι από μόνα τους λόγος για μια περιήγηση στη Μάνη. Σε ένα από τα άγρια και δυσπρόσιτα φαράγγια πάνω από το χωριό Άνω Μπουλαριοί, βρίσκεται η πιο αξιόλογη ίσως από τις εκκλησίες αυτές, με σπανιότατες τοιχογραφίες του 11ου αιώνα. Κοντά στον Γερολιμένα, στο χωριό Φραγκούλια, υπάρχει η ιερά μονή Παναγίας Φανερωμένης Δρυαλού. Ο ναός είναι μονόχωρος, κεραμοσκέπαστος, χτίστηκε το 1079 και ανακαινίστηκε από τον Ανδρόνικο το 1322-1323. Ο ναός των Ταξιαρχών στη Χαρούδα έχει εκπληκτική τοιχοποιία από κομμάτια ναού της κλασσικής εποχής και ο Άγιος Γεώργιος στο Νικάνδρι είναι γεμάτος εξαιρετικές τοιχογραφίες. Ήταν έξω από την εκκλησία των Ταξιαρχών που, στις 23 Μαρτίου του 1821 οι Μανιάτες ευλόγησαν τα όπλα τους και άρχισαν τον απελευθερωτικό αγώνα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο ναός των Αγίων Σέργιου και Βάκχου του 12ου αιώνα στην Κίττα. Στην περιοχή, εκτός από τους πολλούς σταυροειδείς με τρούλο, συναντάμε και μερικές πολύ σημαντικές βασιλικές. Το απομονωμένο Βυζαντινό δεσποτάτο που περιλάμβανε τα κάστρα της Μάνης, του Μυστρά και της Μονεμβασιάς, μας έχει αφήσει πολλά δείγματα της ακμής της εποχής των Παλαιολόγων. Η μεγάλη συγκέντρωση βυζαντινών ναών στην περιοχή της Μάνης είναι, μαζί με τους μοναδικούς στην Ελλάδα  μακρόστενους πύργους της, λόγος για να κηρυχθεί ολόκληρη η χερσόνησος προστατευόμενη αρχιτεκτονικά περιοχή, να αναδειχθεί ο πλούτος της και να περιοριστούν οι δομικές αυθαιρεσίες. Σίγουρα θα το άξιζε, αυτός ο τόσο ιδιαίτερος χώρος της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς.

Κείμενo:  Σοφία Κριθαρά
Φωτογραφίες: Γιάννης Σεφεριάδης

Πηγή: ΑΠΕ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ

Ένας νέος Αριστοφάνης

“Ο Γεώργιος Σουρής γεννήθηκε στη Σύρο το 1852. Όνειρο του πατέρα του ήταν να τον κάνει παπά, αλλά η οικονομική του κατάσταση δεν το επέτρεψε. Έτσι όταν τελείωσε το Γυμνάσιο πήγε στο Ταγκαρόγκ της Ρωσίας για να εργαστεί ως υπάλληλος στο μαγαζί του θείου του, επειδή όμως δεν του ταίριαζε το εμπόριο,  μετά από δύο μήνες επιστρέφει στην Αθήνα κι εργάζεται, ως αντιγραφέας συμβολαίων. Παίρνει μέρος σ’ ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις, ενώ παράλληλα φοιτεί στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου. Δεν κατόρθωσε όμως να πάρει πτυχίο. Για να βγάλει τα προς το ζην παρέδιδε μαθήματα και δημοσιογραφούσε στα περιοδικά της εποχής Ραμπαγά, Ασμοδαίο, Άστυ και Μη χάνεσαι.

Το 1873 γνώρισε κι ερωτεύθηκε την Μαρία Κωνσταντινίδου, με την οποία παντρεύτηκε το 1881 κι απέκτησαν 5 παιδιά! Στις 2 Απριλίου 1883 βγάζει το πρώτο φύλλο του Ρωμηού, που κυκλοφορεί για σχεδόν 37 ολόκληρα χρόνια. Η απόρριψή του μετά πολλών επαίνων απ’ το Πανεπιστήμιο τον έκαμε ν’ αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη σάτιρα. Ο Σουρής αγαπήθηκε απ’ όλους ακόμη κι απ’ όσους σατίριζε κι αναγνωρίστηκε ως ο πρώτος κορυφαίος νεοέλληνας σατιρικός ποιητής. Το 1908, προτάθηκε για το Νόμπελ και το 1911 τιμήθηκε με τον Χρυσούν Σταυρό Του Σωτήρος. Πέθανε στις 26 Αυγούστου 1919 και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη με τιμές στρατηγού. Η πολιτεία τον βράβευσε μετά θάνατον με τον Ταξιάρχη Του Σωτήρος.

Η αλλαγή της Αθήνας στις αρχές του 19ου αιώνος σατιρίζεται με μια δόση πικρίας από τον Σουρή…… κι όλως παραδόξως είναι σαν έχει μπροστά του, εκατό χρόνια πριν, την σημερινή Αθήνα…..

«Καινούργια Αθήνα και πλούτος και πείνα»

Απ’ την παλιά σου εποχή τίποτε δεν σου μένει

και κάθε μέρα κι από μια ανάμνηση σου σβήνει
οι πιο αρχαίοι σου κάτοικοι περνούνε πια για ξένοι
και θαύμα πως εσώθηκαν μέσα στα τόσα νέα
οι Άγιοι Θεόδωροι και η Καπνικαρέα.
Φαντάζομαι τον πληθυσμόν δεκαπλασιασμένον,
τον σύμπαντα ελληνισμόν εδώ συγκεντρωμένον,
και ούτε ένας κάτοικος εις την λοιπήν Ελλάδα.
Να μην υπάρχουν Θεσσαλοί, Κρήτες, Μυτιληναίοι,
και να γενούμε όλοι μας πολίται Αθηναίοι.

Με εκλογές εν όψη

Βάρδα να δράσωμε κι εμείς
για τα…συμφεροντάκια μας,
Βάρδα να διορίσωμε
και τα …. πατριωτάκια μας,
Βάρδα κι εμείς να κόψωμε,
Βάρδα κι εμείς να ράψωμε,
Κι αυτούς που δεν χωνεύομε
με μιας να τους προγράψωμε!
Και …κίτρινα υβριστικά
«πανιά» να ξεδιπλώσωμε,
Κι έπειτα τις αρίδες μας
στον… ίσκιο τους ν απλώσωμε!

Μ αυτά δεν θα προκόψει …

Με χαιρετάς στον δρόμο,
Και με χτυπάς στον ώμο,
Μα εγώ θα σε μαυρίσω,
Στο λέω μπρός και πίσω!
Και αν άμαξα μου δώσεις
Με ολόχρυσο λακέ,
Κι αν όλον με χρυσώσεις,
Θα φάς τον … τενεκέ.
Μαύρο λοιπόν κι ο μασκαράς,
O … τάδε και ο ….δείνας!

Παρά την πλάνη και τη ζάλη…

Τα πάντα πλάνη και ψευτιά και
…λόγια, λόγια, λόγια!
Μα οι τρελλοί κι οι φρόνιμοι
τα δένουν …κομπολόγια! …
Νομίζω πως ευρίσκομαι
εις κόσμον … εξ?αγγέλων,
Και θλίβομαι για το παρόν,
μα ελπίζω για το μέλλον!…

Και επίλογο…στο χάλι!

Πάνε πονηριές και δόλοι,
Και σωφρώνως λένε όλοι,
Πως θα βάλουν πλέον παύλα,
Στα σημερινά τα φαύλα!

Σκατά εδώ, σκατά εκεί, σκατά κι ο κόσμος όλος
κι απ΄τα πολλά πια τα σκατά μου πιάστηκε κι ο κώλος.
Έρχεται ο ένας ο σκατάς, θαρρούμε πως σωθήκαμε,
σαν φύγει όμως βλέπουμε πως αποσκατωθήκαμε.

Ειλικρινά υμέτερος,
Γ. Σουρής

Γραμμένο από τον Σουρή για τον Έλληνα της εποχής του, που όμως παραμένει ο ίδιος στο διάβα του χρόνου…….

Ο Ρωμηός

Στον καφενέ από έξω σαν μπέης ξαπλωμένος,
του ηλίου τις ακτίνες αχόρταγα ρουφώ,
και στων εφημερίδων τα νέα βυθισμένος,
κανέναν δεν κοιτάζω, κανέναν δεν ψηφώ.

Σε μία καρέκλα τονα ποδάρι μου τεντώνω,
το άλλο σε μίαν άλλη, κι ολίγο παρεκεί
Αφήνω το καπέλο, και αρχινώ με τόνο
τους υπουργούς να βρίζω και την πολιτική.

Ψυχή μου! τί λιακάδα! τί ουρανός ! τί φύσις !
αχνίζει εμπροστά μου ο καϊμακλής καφές,
κι εγώ κατεμπνευσμένος για όλα φέρνω κρίσεις,
και μόνος μου τις βρίσκω μεγάλες και σοφές.

Βρίζω Εγγλέζους, Ρώσους, και όποιους άλλους θέλω,
και στρίβω το μουστάκι με αγέρωχο πολύ,
και μέσα στο θυμό μου κατά διαόλου στέλλω
τον ιδιον εαυτό μου, και γίνομαι σκυλί.

Φέρνω τον νούν στον Διάκο και εις τον Καραΐσκο,
κατενθουσιασμένος τα γένια μου μαδώ,
τον Ελληνα εις όλα ανώτερο τον βρίσκω,
κι επάνω στην καρέκλα χαρούμενος πηδώ.

Την φίλη μας Ευρώπη με πέντε φασκελώνω,
επάνω στο τραπέζι τον γρόθο μου κτυπώ…
εχύθη ο καφές μου , τα ρούχα μου λερώνω,
κι όσες βλαστήμιες ξέρω αρχίζω να τις πω.

Στον καφετζή ξεσπάω… φωτιά κι εκείνος παίρνει.
Αμέσως άνω κάτω του κάνω τον μπουφέ,
τον βρίζω και με βρίζει, τον δέρνω και με δέρνει,
και τέλος… δεν πληρώνω δεκάρα τον καφέ.

Ίδιος και απαράλλαχτος!!!!

Ο Έλλην δύο δίκαια
ασκεί φιλελευθέρως:
Ουρείν τε και συνέρχεσθαι,
εις όποιο θέλει μέρος.

ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΖΑΠΠΕΙΟ

Την ημέρα της παρουσίασης της προτομής του Ιωάννη Βαπτιστή Σερπιέρη (ιδιοκτήτη των μεταλλείων της Λαυρεωτικής και γνωστού για την σκληρότητά του προς τους εργάτες των μεταλλείων), όταν οι επίσημοι τράβηξαν το σεντόνι εμφανίστηκε το άγαλμα σκαταλειμμένο και με το εξής ποίημα του Σουρή από κάτω:

Τι μας θωρείς ακίνητος
και δεν μας κατουράς
αφού και ανδριάντα
σε αξίωσε η Ελλάς

Δέξου λοιπόν ω Βαπτιστά
ευγνωμοσύνης δώρο
ξερό σκατό κοπανιστό
και από Λαυριώτη κώλο.

Πόσες φορές το σκεφθήκαμε, αλλά δεν τολμήσαμε να το πούμε;

Τεμπελιά

Δεν έχω κέφι για δουλειά,
πάλι με δέρνει τεμπελιά
και κάθομαι στο στρώμα…
Βρίσκω το σώμα μου βαρύ
και ολ’ η γη δε με χωρεί
κι ο ουρανός ακόμα.

Κακά νομίζω τα καλά
και βλέπω μια στα χαμηλά
και μια κοιτώ επάνω…
Σ’ αυτό τον κόσμο τον χαζό
ας ημπορούσα να μη ζω
μα …δίχως να πεθάνω.

Όλοι φοβούνται το γήρας!!! Λίγοι το σατιρίζουν κιόλας ………

Το παραπαίον γήρας

Τας τρίχας άσπρης κεφαλής
σκοπόν τας έχουν προσβολής
κι ειν’ εμπαιγμός της μοίρας
το παραπαίον γήρας.

Όπου το πόδι μου σταθεί
και όπου περπατήσω
σιγά-σιγά μ’ ακολουθεί
ο χάρος από πίσω.

Αυτό το έρημο κορμί
το τριγυρίζουν σκύλοι
και “χόρτασες κι εσύ ψωμί“
μου λεν εχθροί και φίλοι.

Ως φάσμα τρέχω της νυκτός
μακράν του δρώντος κόσμου
και όπου τάφος ανοικτός
μου φαίνεται δικός μου.

Και όμως!

Και όμως ενώ πλέον
εσάπισα παλαίων
εις της ζωής τη πάλη
το γήρας το μισώ
και θέλω και λυσσώ
να γίνω νέος πάλι.

Η μυωπία του ήταν τόση, που οι γκάφες του εξ’ αιτίας της ήταν παροιμιώδεις :

Στον στρατό απαλλάχτηκε, γιατί κάνοντας μεταβολή, παρά λίγο να βγάλει το μάτι του αξιωματικού του με τη ξιφολόγχη.

Χαιρετούσε απ’ τα ανοιχτά του παράθυρα αιγινήτικα κανάτια, νομίζοντας ότι είναι οι γειτόνισσές του.

Κάποτε πέρασε τη γάτα του που κοιμόταν στον καναπέ για εφημερίδα και την άρπαξε να την διαβάσει. Την γλύτωσε με λίγες γρατζουνιές.

Αφιερωμένο στην ιέρεια των καφέ BALABALA BAMBALUNA

Ω βαρύ γλυκέ καφέ μου,
και σαν είμαι με παρέα,
και σαν έχω μοναξιά,
κάθε μια σου ρουφηξιά
είναι μια ψηλή ιδέα.

Ούτε ο ίδιος δεν γλυτώνει από την καυστική του σάτιρα……..

Η Ζωγραφιά Μου

Μπόι δυο πήχες,
κόψη κακή,
γένια με τρίχες
εδώ κι εκεί.

Κούτελο θείο,
λίγο πλατύ,
τρανό σημείο
του ποιητή.

Δυο μάτια μαύρα
χωρίς κακία
γεμάτα λαύρα
μα και βλακεία.

Μακρύ ρουθούνι
πολύ σχιστό,
κι ένα πηγούνι
σα το Χριστό.

Πηγάδι στόμα,
μαλλιά χυτά
γεμίζεις στρώμα
μόνο μ’ αυτά.

Μούρη αγρία
και ζαρωμένη,
χλωμή και κρύα
σα πεθαμένη.

Κανένα χρώμα
δε της ταιριάζει
και τώρ’ ακόμα
βαφές αλλάζει.

Δόντια φαφούτη
όλο σχισμάδες,
ύφος τσιφούτη
για μαστραπάδες.

Κάποτε ο Σκουλούδης έχοντας υπ’ όψη του την μεγάλη κυκλοφορία του “ΡΩΜΗΟΥ” που πουλιότανε όμως φτηνά του είπε: “Άν είχατε γεννηθεί Γάλλος, θα ήσαστε εκατομμυριούχος“. Κι εκείνος απάντησε:”Καλύτερα θα ήταν αν οι Γάλλοι είχανε γεννηθεί Έλληνες“.

Για τον Σουρή, έρωτας δίχως πείσματα δεν έχει νοστιμάδα………

Στη Γυναίκα Μου

Προσφιλές μου ταίρι, δίχως να στο πω,
το καταλαβαίνεις ότι σ’ αγαπώ.
Κι αν με σε κακιώνω στη κακή μου ώρα
κι αρχινά μουρμούρα και κακογλωσσιά,
μου αρέσει να ‘χω και ολίγη μπόρα,
μου αρέσει λίγη φουσκοθαλασσιά.

Δίχως πείσμ’ αγάπη, δίχως λίγη πίκρα,
δεν αξίζει διόλου και δεν έχει γλύκα.
Βάστα μου, γυναίκα, μούτρα σοβαρά
και κλωστή σου κόβω, κάκια σου κρατώ,
επειδή νομίζω πως καμμιά φορά
κι η πολλή μπουνάτσα φέρνει εμετό.

Προσφιλές μου ταίρι, δίχως να στο πω,
το καταλαβαίνεις ότι σ’ αγαπώ.
Σ’ αγαπώ με γέλια, μα και θυμωμένη
κι αν ποτέ γυρίζω να ιδώ καμμιά,
πάντα όμως κτήμα ιδικό σου μένει
η καρδιά μου όλη και …η ασχημιά.

Δεν γράφει όμως μόνον σάτιρα …..

Οι Ήρωες

Μέσα σε βόλια κι οβίδων κρότους
έπεσαν νιάτα μες στον ανθό τους.
Πάνε λεβέντες, πάνε κορμιά
κι άγνωστα τα ‘θαψαν στην ερημιά.

Κανείς δε ξέρει που τα ‘χουν θάψει,
κανείς δε πήγε για να τα κλάψει,
κανείς δεν έκαψε γι’ αυτά λιβάνι,
κανείς δεν έπλεξε γι’ αυτά στεφάνι.

Ανώνυμ’ ήρωες, άγνωστοι τάφοι,
κανένας όνομα σ’ αυτούς δε γράφει,
μήτε το χώμα τους φιλούνε χείλη,
σταυρό δεν έχουνε μήτε καντήλι.

Μόνο μιας κόρης μαργαριτάρια
κυλούν σε τάφους που κάποια μέρα
θα γίνουν κόσμου προσκυνητάρια
και φάροι Νίκης για μια μητέρα.

Τα έργα του: Ρωμηός, τα τραγούδια μου, λόγοι Φιλιππικοί, τα αποκριάτικα, η κυανή βίβλος της Ελλάδας, 4 τόμοι ποιημάτων, Φασουλής φιλόσοφος, ημερολόγια, από γαμπρός, παράνυφος, άλλα αντ` άλλων, αναπαραδιάρης, δεν έχει τα προσόντα, Νεφέλες (έμμετρη μετάφραση) όσο δε ζούσε ο Σουρής, εκδόθηκαν δυο τόμοι από τα «Απαντά» του.

Αφιερώνεται σ’ αυτούς, που σήμερα διαχειρίζονται τις τύχες μας και την τύχη της Ελλάδας.

Ου! να χαθής, κηφηναριό… στων μελισσών το σμήνος
εσύ ζηλεύεις μοναχά την θέσιν του κηφήνος,
και θέλεις πάντα χάρισμα να τρώγης στην κυψέλην,
οπόταν είσαι μάλιστα γιγαντομάχος Έλλην.

Ευχαριστώ τον Νισπέλλ για την υπέροχη ιδέα του!