Το ελληνικό χωριό Σαρτανά γιορτάζει τα 230 χρόνια από την ίδρυσή του

«Άνθρωποι εξακόσιοι τόσοι ξεκίνησαν φτάσαν διακόσια λεοντάρια/ εξακόσιοι τόσοι νομάτοι από το Σαρτανά της Κριμαίας ξεκινήσαν/ κι όταν έφτασαν στο τωρινό Σαρτανά διακόσιοι περίπου είχαν μείνει/ στον δρόμο οι αδύνατοι μείνανε τα λεοντάρια επιζήσανε φτάσαν/ στο Donetsk τα ασλάνια ιδρύσαν χωριό και αυξήθηκε εγένετο μέγα/ είναι το Σαρτανά χωριό στο ντουνιά το τρανότερο της Ρωμιοσύνης/ κι έχουν πάντοτε ένα λεοντάρι εκεί των Ρωμιών στοχαστών εμπρολάτης/ με τη βροντερή του φωνή την ζωή και τη δικαιοσύνη δοξάζει/ και το Σαρτανά κι όλους τους Ρωμιούς του Αζόβ και του κόσμου δοξάζει/ ήταν ο λεβέντης Χονάχμπεης Λεβόνς δυνατός στο κορμί και στο πνεύμα/ βρήκε θάνατο εκείνος στα δεκαοχτώ και έπειτα άλλος Λεόντιος γεννήθη/ τον επόμενο χρόνο στα δεκαεννέα ο Λεβόνς του Νέστιρ Κυριάκοβ/ πότισε με ιδρώτα αυτός την γή και στον πόλεμο αίμα θυσίασε/ ρίμες έγραψε ντόμπρες ωραίες και πολλές στην πατροπαράδοτη γλώσσα/ ξέρουμε αποσταμένος ότι είσαι Λεβόν, αλλά θέλουμε κι άλλο να ζήσεις/ ώσπου άλλος λεβέντης στο Σαρτανά να φανεί ασλανίων λεοντάρι»

Το ποίημα αυτό του φημισμένου Ρωμιού ποιητή και μεταφραστή, Λεόντιου Κυριάκοφ, από το ελληνικό χωριό Σαρτανά, που βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη Μαριούπολη της Ουκρανίας, αποδίδει στη ρουμέικη διάλεκτο, με τον πιο ωραίο ίσως τρόπο, τη μαζική φυγή των Ελλήνων από το Χανάτο της Κριμαίας, πριν από 230 χρόνια, προς την Αζοφική, όπου ίδρυσαν, εκ θεμελίων, το δικό τους χωριό. Το ονόμασαν Σαρτανά, όπως ήταν και στην Κριμαία, φιλοδοξώντας να γίνει «στον ντουνιά το τρανότερο της Ρωμιοσύνης», όπως λέει ο ποιτής. Εκεί, ρίζωσαν οι παλιοί Σαρταναίοι. Πέρασαν πολλά, μα άντεξαν. Δημιούργησαν της οικογένειές τους, αναπτύχθηκαν οικονομικά, ασχολήθηκαν με τον πολιτισμό, τις Τέχνες και τα Γράμματα, μα πάνω απ’ όλα κράτησαν της ελληνικότητά τους.

Σήμερα, ο Δήμος του Σαρτανά αναζητά τη δική του θέση στη νέα πραγματικότητα, με δήμαρχο, εδώ και εννέα χρόνια, τον γιό του Λεόντιου Κυριάκοφ, Βολοντιμίρ. Κάθε αποστολή επισήμων από την Ελλάδα συμπεριλαμβάνει απαραίτητα επίσκεψη στο Σαρτανά, το πλέον αντιπροσωπευτικό από τα περίπου σαράντα χωριά των Ελλήνων της Αζοφικής. Πρώτο καλωσόρισμα, η πινακίδα που αναγράφει το όνομα του Σαρτανά και στην ελληνική γλώσσα.

«Είμαστε ισότιμοι πολίτες της Ουκρανίας, η καρδιά μας, όμως, χτυπάει και στην Ελλάδα, την ιστορική πατρίδα των προγόνων μας», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Βολοντιμίρ Κυριάκοφ.

Και προσθέτει: «Η συντριπτική πλειοψηφία των περίπου 10.000 κατοίκων του Σαρτανά είναι ελληνικής καταγωγής. Πολλοί αναγκάστηκαν, λόγω της οικονομικής κατάστασης, να αναζητήσουν δουλειά την Ελλάδα, στην Κύπρο και αλλού, πάντα όμως επιστρέφουν εδώ, στο τόπο μας, που όλοι θέλουμε να ανθήσει και πάλι».

Με τις οικονομίες τους, πολλοί από αυτούς, που έφυγαν προσωρινά, όπως δηλώνουν σε όλους τους τόνους, έχουν επισκευάσει, τα τελευταία χρόνια, τα σπίτια τους, οικοδομούν νέα, ενώ ήδη έχουν «ξεφυτρώσει» και κάποιες μικροεπιχειρήσεις, κυρίως εμπορικά καταστήματα.

«Αυτό που θεωρούμε πραγματικό πλούτο, όμως, είναι τα σχολεία μας, η εκκλησία μας, το πολιτιστικό μας κέντρο», σημειώνει ο Δήμαρχος του Σαρτανά. «Είμαστε υπερήφανοι για το δημοτικό μας σχολείο, που λειτουργεί πιλοτικά και στο πρόγραμμά του έχει ενταχθεί η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, με αποσπασμένους από την Ελλάδα εκπαιδευτικούς. Έχουμε, επίσης, παιδικό σταθμό, όπου τα παιδιά μαθαίνουν τα ελληνικά. Το πολιτιστικό κέντρο, που φέρει το όνομα της αλησμόνητης Ταμάρας Κατσή, αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κατοίκους του Σαρτανά και της ευρύτερης περιοχής, αναδεικνύοντας τον πολιτισμό μας, όπως και το πρότυπο μουσικό σχολείο. Το λαογραφικό μουσείο του Γεώργιου Πάπου είναι η ζωντανή ιστορία της φυλής μας».

Η στοργή της πατρίδας είναι απαραίτητη γι’ αυτούς τους ανθρώπους, όπως το χάδι της μάνας. Δυσκολίες υπάρχουν- και μικρές και μεγάλες- τις οποίες, όμως, αντιπαλεύουν με αισιοδοξία και αξιοπρέπεια ζηλευτή. Και πάντα, με χαμόγελο, εύχονται: «όλα καλά και πάντα καλά».

Όνειρο του κάθε ομογενούς είναι να έρθει έστω και μία φορά στην Ελλάδα. Οι ανταλλαγές με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης έκαναν πράξη για πολλούς το όνειρο αυτό.

Ο κ. Κυριάκοφ ευχαριστεί «από καρδιάς» όλους όσοι βοήθησαν και συνεχίζουν να παρέχουν στήριξη, όπως ο Δήμος Ζωγράφου, με τον οποίο η αδελφοποίηση λειτουργεί υποδειγματικά. Κάθε χρόνο, παιδιά και άτομα τρίτης ηλικίας από το Σαρτανά επισκέπτονται τη χώρα μας μέσω προγραμμάτων της ΓΓΑΕ, αλλά και δήμων της Ελλάδας. Οι ανταλλαγές νέων με την Κύπρο είναι ένα ακόμη βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» απευθύνει και στους συναδέλφους του, στο Δίκτυο Ελλήνων Αιρετών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Ευρώπης, του οποίου είναι μέλος.

«Να μην ξεχνάτε ότι Έλληνες υπάρχουν και εκτός των συνόρων, που ξέρουν να κρατούν ψηλά της Ελλάδα», θα μας πει ο Δήμαρχος του Σαρτανά, απευθύνοντας κάλεσμα σε όλους να επισκεφθούν τον φιλόξενο τόπο τους, να νιώσουν τη ζεστή φιλοξενία τους, «να γεμίσουν οι καρδιές όλων μας».

Για φέτος, ο Δήμος προγραμματίζει να γιορτάσει πανηγυρικά τα 230 χρόνια της ίδρυσής του Σαρτανά, ενώ το 2011 θα πραγματοποιηθεί εκεί η «Μέγα Γιουρτή» των Ελλήνων της Ουκρανίας, που διοργανώνει με επιτυχία, εδώ και χρόνια, η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων.

Πλούσια ιστορία και παράδοση

Οι Έλληνες του Σαρτανά, όπως και όλοι οι άλλοι που έφτασαν στην Αζοφική από την Κριμαία, υπό την καθοδήγηση του Μητροπολίτη Ιγνάτιου, ασχολήθηκαν με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, και την αλιεία. Το 1821, στο Σαρτανά χτίστηκε ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου, που δυστυχώς κατεδαφίστηκε το 1938 από το σταλινικό καθεστώς.

Σύσσωμοι οι κάτοικοι του Σαρτανά, που άοκνα πάλεψαν για να αναδιοργανώσουν της ζωής τους, έλαβαν μέρος στην Οκτωβριανή Επανάσταση, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην κολεκτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας, στην οργάνωση των κολχόζ. Στη συνέχεια, οι περισσότεροι στράφηκαν στις βιομηχανικές επιχειρήσεις της Μαριούπολης.

Το 1935, στο Σαρτανά ιδρύθηκε το καλλιτεχνικό συγκρότημα, τραγουδιού και χορού, των Ελλήνων του Πριαζόβιε (Αζοφικής), «Τα διαμάντια του Σαρτανά», το οποίο με επιτυχία έδωσε πολλές παραστάσεις στη Μόσχα και στο Κίεβο. Σήμερα συνεχίζει να προβάλλει τον πολιτισμό των Ελλήνων της περιοχής, λαμβάνοντας μέρος σε φεστιβάλ στην Κύπρο, στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.

Ο Σαρτανάς ανέθρεψε πολλά ταλέντα. Εκεί γεννήθηκε, έζησε και δημιούργησε ο αγρότης αντιστασιακός ποιητής Λεοντή Χανάμπέι-Μπαλντζί, ο οποίος έγραψε στη ντόπια διάλεκτο ποιήματα για την άδικη κατάσταση των φτωχών. Εκεί γεννήθηκαν και δημιούργησαν και άλλοι διάσημοι Έλληνες ποιητές, που έχουν φύγει από τη ζωή, όπως ο Αντώνης Σαπουρμά και ο Δημήτριος Πάπους, ο Λεόντιος Κυριάκοφ, μέλος της Ένωσης Συγγραφέων Ουκρανίας, ο οποίος έγραψε 18 βιβλία. Στο Σαρτανά γεννήθηκαν, επίσης, ο ακαδημαϊκός Ματσούκα, ο οποίος διατέλεσε αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Επιστήμων Ουκρανίας, οι επιστήμονες Μπουζλομάς, Μπαϊντάλ, Λαφαζάν, Τολμάτς, Τσάφκα και άλλοι.

Το 1994, στο Σαρτανά ιδρύθηκε η εθνικό-πολιτιστική λέσχη «Οι Έλληνες του Πριαζόβγιε», με πρωτοβουλία της οποίας ξαναχτίσθηκε, με σημαντική βοήθεια από την Ελλάδα και Ελλήνων της διασποράς, η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Πρόεδρος της λέσχης είναι ο Ανατόλι Μπαλντζί, μέλος της Ένωσης Δημοσιογράφων Ουκρανίας και συντάκτης των εφημερίδων «Εβδομαδιαία Μαριούπολη» και «Έλληνες της Ουκρανίας».

Διαμαντένια  Ριμπά

Πηγή: ΑΠΕ

helectra

Advertisement