Τον αρχαιολογικό πλούτο μιας περιοχής με έντονα πολιτιστικά χαρακτηριστικά στην «ταυτότητά» της φιλοδοξεί να αναδείξει το αρχαιολογικό μουσείο Καρδίτσας, που αναμένεται να ανοίξει τις «πύλες» του στο ευρύ κοινό το προσεχές διάστημα.
Άλλωστε, η αρχαιολογική και πολιτισμική κληρονομιά και παράδοση της περιοχής και η πολιτισμική της εξέλιξη μέσα από μια ιστορική διαδρομή που καλύπτει χρονικά όλες τις περιόδους της προϊστορίας και της ιστορίας ήταν οι λόγοι που επέβαλαν, κατ’ ουσίαν, την ίδρυση και λειτουργία ενός σύγχρονου αρχαιολογικού μουσείου στην Καρδίτσα.
Η ανέγερση μουσείου στην Καρδίτσα, σύμφωνα με τον προϊστάμενο της ΛΔ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Λεωνίδα Π. Χατζηαγγελάκη, ξεκίνησε στη δεκαετία του ’90, κατόπιν ενεργειών και συνεργασίας των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού (ΙΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων) με τον Δήμο και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, που ενέκριναν τον χώρο του παλαιού νοσοκομείου, έκτασης 5.120 τ.μ., στο κέντρο της πόλης, για την ίδρυση και λειτουργία Αρχαιολογικού Μουσείου. Την πιο πάνω δωρεά αποδέχτηκε το Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ το 1995 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της έγκρισης του κτιριολογικού προγράμματος του μουσείου.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας έχει επιφάνεια 900,00 τ.μ. και περιλαμβάνει-μεταξύ άλλων- στους δύο ορόφους και το υπόγειο, αίθουσα εκθέσεων, εκθετήριο, βιβλιοθήκη, αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αίθουσα εκδηλώσεων, άρτια εξοπλισμένο εργαστήριο συντήρησης, δύο αποθήκες για την ασφαλή αποθήκευση και συντήρηση των ευρημάτων κ.ά.. Η ανέγερση του νέου κτιρίου ολοκληρώθηκε το 2000 – 2001, καθώς το έργο είχε ενταχθεί στο Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.
Τον Δεκέμβριο του 2004 ιδρύθηκε και άρχισε να λειτουργεί η ΛΔ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με έδρα την Καρδίτσα και χωρική αρμοδιότητα τους νομούς Τρικάλων και Καρδίτσας, η οποία έθεσε ως πρώτο και βασικό σκοπό τη λειτουργία της έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Καρδίτσας.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας αποτελεί ένα ίδρυμα, όπως αναφέρει ο κ. Χατζηαγγελάκης, στο οποίο για πρώτη φορά εκτίθενται και γίνονται γνωστά τα αρχαιολογικά ευρήματα που προέρχονται από την περιοχή του νομού Καρδίτσας. Ως σκοπός ορίζεται η διαμόρφωση και η εδραίωση μίας στενής και εποικοδομητικής σχέσης των κατοίκων της πόλης, της ευρύτερης περιοχής και των επισκεπτών του νομού με την αρχαιολογία και τα αρχαία κατάλοιπα του τόπου μας, μέσα από την οργάνωση εκθέσεων και άλλων δράσεων.
Ο εκθεσιακός χώρος του Αρχαιολογικού Μουσείου Καρδίτσας περιλαμβάνει προθάλαμο με πωλητήριο, ιματιοθήκη και μία αίθουσα για τη μόνιμη έκθεση των ευρημάτων του νομού. Η έκθεση είναι δομημένη κατά χρονολογική σειρά και με θεματικές ενότητες, αποσκοπώντας στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση του παρελθόντος με αναφορές στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο, τις καθημερινές δραστηριότητες, την αισθητική, τη λατρεία, το εμπόριο, την οικονομία και το θάνατο ως φυσική κατάληξη.
Έτσι, επισημαίνει ο κ. Χατζηαγγελάκης, ξεκινώντας από τον άνθρωπο στον χώρο και τον χρόνο περνάμε στη νεολιθική εποχή, στην αρχή της αγροτικής οικονομίας, τη μόνιμη εγκατάσταση με τη δημιουργία οικισμού-μαγούλας και τη μικρογραφία της νεολιθικής οικίας από τις Μαυραχάδες έως τον πυρήνα της οικογένειας. Με κείμενα, φωτογραφίες, σχέδια και πλούσιο πρωτογενές υλικό παρουσιάζεται ο εργαλειακός εξοπλισμός, η προετοιμασία και η κατανάλωση της τροφής, η κεραμική τεχνολογία με αγγεία μονόχρωμα και γραπτά, η υφαντική, η ενδυμασία, η ειδωλοπλαστική, τα μικροτεχνήματα-σφραγίδες και τα κοσμήματα, ως προϊόντα της νεολιθικής οικονομίας.
Η εξέλιξη, με τις αλλαγές στην αρχιτεκτονική των οικισμών, στην παραγωγή της κεραμικής με τη χρήση του ταχύστροφου τροχού, στη μεταλλοτεχνία, καθώς και στα έθιμα ταφής- με τη μνημειακή κατασκευή του μυκηναϊκού θολωτού τάφου Γεωργικού-Ξινονερίου- δίνεται μέσα από τις τρεις φάσεις της χαλκοκρατίας στη δυτική Θεσσαλία, ολοκληρώνοντας το θέμα των Προϊστορικών Κοινωνιών.
Η έκθεση συνεχίζεται με τη διαδοχή των πολιτισμικών περιόδων, στο πλαίσιο των ιστορικών χρόνων, μεταβαίνοντας στην οικιστική και ταφική αρχιτεκτονική της εποχής του σιδήρου, με αντιπροσωπευτικότερο δείγμα τον θολωτό τάφο των Αγ. Θεοδώρων. Το Ηρώο του Αιάτου (ιερό των προγόνων) επιβάλλεται λόγω της δημιουργίας, κατά τη γεωμετρική και αρχαϊκή εποχή, μύθων που στήριζαν την πολιτική δημιουργία των πόλεων – κρατών. Ο μυθικός Αίατος, ήρωας και οικιστής της περιοχής, σηματοδοτεί την έλευση των τελευταίων προθεσσαλικών φύλων από την Ήπειρο στη Θεσσαλία και λατρεύτηκε με πλούσια αναθήματα.
Η πολιτική οργάνωση των Θεσσαλών σε τέσσερις τετράδες -την Πελασγιώτιδα, τη Φθιώτιδα, την Εστιαιώτιδα και τη Θεσσαλιώτιδα- που οφείλεται στον Λαρισαίο Αλεύα, δίνεται στο θέμα με τις Αρχαίες Πόλεις. Η έκταση του νομού Καρδίτσας περιλαμβάνει ολόκληρη την τετράδα της Θεσσαλιώτιδας και το νότιο τμήμα της Εστιαιώτιδας, ενώ στις ορεινές εκτάσεις του νομού κατοικούσαν οι περίοικοι των Θεσσαλών, Αθαμάνες στα δυτικά και Δόλοπες στα νοτιοδυτικά. Η ιστορία των αρχαίων πόλεων δίνεται μέσα από τις φιλολογικές πηγές, τις επιγραφικές μαρτυρίες και τα αρχαιολογικά ευρήματα. Παράλληλα γίνεται αναφορά στο ρόλο των δυο Κοινών των Θεσσαλών, στην έννοια της πόλης – κράτους, στις πολιτικές αρχές των πόλεων, στο μηνολόγιο και στη βεβαιωμένη με επιγραφικά ευρήματα ταύτιση έξι αρχαίων πόλεων.
Ακολουθεί η παρουσίαση των αρχαίων πόλεων της περιοχής σύμφωνα με τη σειρά που δίνονται σε μια δελφική επιγραφή των μέσων του 2ου αι. π.Χ., με κατάλογο των θεωροδόκων Κιερίου, Όρθης, Μητρόπολης, Γόμφων και Αργιθέας.
Η έκθεση ολοκληρώνεται με δύο πολύ σημαντικά θρησκευτικά μνημεία του νομού Καρδίτσας, ήτοι τον αρχαϊκό ναό του Απόλλωνα στη Μητρόπολη και το Ομοσπονδιακό Θεσσαλικό Ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς.
Ο εκατόμπεδος, περίπτερος, δωρικός ναός του Απόλλωνα παρουσιάζεται μέσα από την έκθεση μέρους των αρχιτεκτονικών μελών του και του μπρούντζινου αγάλματος του θεού.
Ανάλογα, το Ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη συνοχή του θεσσαλικού Έθνους και στη διατήρηση της συνείδησης της κοινής καταγωγής των κατοίκων, προβάλλεται μέσα από τα αναθήματα, τονίζει ακόμα ο κ. Χατζηαγγελάκης, όπως χάλκινα περίαπτα, πόρπες, χάλκινα και πήλινα ειδώλια, χάλκινα και σιδερένια όπλα, λίθινες σφραγίδες, τα περισσότερα αναρτημένα στην αναπαράσταση του καμένου δέντρου.
Στον επίλογο της έκθεσης, με θέμα «Αρχαιολογία και Κοινωνία», δίνεται η πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου που δεν έχει μόνο ιστορική αξία ως φορέας πληροφοριών αλλά και πολυδιάστατη σημασία για την κοινωνία και τους θεσμούς. Έτσι, κείμενα, φωτογραφίες και σχέδια που δανείζονται θέματα και μορφές από την αρχαιότητα, υποδηλώνουν τη σχέση της τοπικής κοινωνίας με το παρελθόν και αποτυπώνουν την επιβίωση του στο παρόν.
Πηγή: ΑΠΕ
helectra
Περιοδικον Ποικιλης Υλης 