Ντοκουμέντο: Που βρίσκεται η τυκτή κρήνη!!!

«ΝΕΕΣ» ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΔΕΝΟΥΝ ΑΡΡΗΚΤΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ

Του Σπύρου Αρσένη, προέδρου του Συλλόγου Φιλομήρων Ιθάκης «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ»

Είναι γνωστή από πολλές δεκαετίες η διαμάχη των Ομηριστών για την τοπογράφηση των προϊστορικών θέσεων στην Ιθάκη, με βάση την περιγραφή του Ομήρου. Σήμερα όμως και ύστερα από τις επισταμένες ανασκαφικές έρευνες και τις προσεκτικές μελέτες που βασίζονται σε νέα αρχαιολογικά, γεωλογικά και φιλολογικά δεδομένα, εμφανίζονται νέα ντοκουμέντα που δένουν άρρηκτα την τοπογραφική περιγραφή τριών ακόμη ομηρικών θέσεων πάνω στο νησί της Ιθάκης. Τόσο οι «Κεφαλονίζοντες» όσο και οι «Λευκαδίζοντες» θεωρητικοί βασίζουν κατά ένα μεγάλο ποσοστό την επιχειρηματολογία τους στο μεγάλο ψέμα ότι στην Ιθάκη δεν υπάρχει νερό, δηλαδή δεν υπάρχουν πηγές, ούτε υπήρχαν και την εποχή που έζησε ο Οδυσσέας.

Η Ιθάκη της ψυχής και των ονείρων μας

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη
Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος.
Πάντα στο νου σου να ’χεις την Ιθάκη.
Το φτάσιμο εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει
Και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί.
Κων. Καβάφης

Ταξίδι στην Ιθάκη του χθές και του σήμερα

Το πράσινο στα βουνά και τους λόφους, η γραφικότητα των οικισμών και τα πεντακάθαρα νερά στις ειδυλλιακές παραλίες είναι τα στοιχεία που κάνουν την Ιθάκη ιδανική για τις ολιγοήμερες διακοπές σας. Δεν είναι το νησί του ξεφαντώματος και της έντονης νυχτερινής ζωής, αν και ούτε κι αυτό δεν θα σας λείψει αν κατορθώσετε να προσαρμοστείτε στους ρυθμούς της. Η Ιθάκη είναι, σε κάθε περίπτωση, η εναλλακτική πρόταση για την καλοκαιρινή απόδραση και καλό θα ήταν να τη γνωρίσουμε μαζί, βήμα προς βήμα.

Το νησί αποτελείται από δύο χερσονήσους, που συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό του Αετού. Έχει συνολική έκταση 92,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ακτογραμμή μήκους 72 χιλιομέτρων και είναι το δεύτερο μικρότερο από τα Επτάνησα, μετά τους Παξούς. Η Ιθάκη κατοικείται εδώ και 6.000 χρόνια και από τότε δεν έχει ερημωθεί ποτέ. Γνώρισε σημαντική ακμή κατά τη Μυκηναϊκή Περίοδο (1500-1100 π.Χ.), όταν και ήταν έδρα του Κράτους των Κεφαλλήνων, με σημαντικότερο από τους βασιλείς τον πολυθρύλητο Οδυσσέα.

Στους αιώνες της Δωρικής Περιόδου, αρχίζει η παρακμή της, η οποία συνεχίζεται μέχρι και το 180 π.Χ.. Το νησί γνωρίζει διάφορους κυρίαρχους και παραμένει εξαρτημένη, τόσο κατά τη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή περίοδο, όσο και στον Μεσαίωνα (μέχρι το 1479). Οι πειρατικές επιδρομές είναι η κυριότερη αιτία μείωσης του πληθυσμού και των αγροτικών καλλιεργειών. Από το 1479 έως το 1503 έρχονται τα χρόνια της Τουρκικής κυριαρχίας, την οποία διαδέχεται η μακρόχρονη Ενετική κυριαρχία (1504 – 1797), που επηρέασε σημαντικά την οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη του νησιού.

Με την επικράτηση της Γαλλικής Επανάστασης, το νησί περιέρχεται στους Γάλλους και στη συνέχεια στους Ρώσους και τους Τούρκους. Η Γαλλική κυριαρχία επανέρχεται το 1807, αλλά για, μόλις, δύο χρόνια, αφού οι Εγγλέζοι παίρνουν τα ηνία, έως και το 1864, όταν η Ιθάκη προσαρτάται στην Ελλάδα, μαζί με τα υπόλοιπα Επτάνησα.

Γνωρίστε την Ιθάκη βήμα προς βήμα

Το Βαθύ είναι η πρωτεύουσα της Ιθάκης και, πιθανότατα, η αφετηρία μιας διαδρομής, μέσω της οποίας μπορείτε να γνωρίσετε όλα τα αξιοπρόσεκτα και μνημειώδη του νησιού. Πρόκειται για έναν γραφικότατο οικισμό, με ιδιαίτερο επτανησιακό χρώμα, που έτσι κι αλλιώς, θα κεντρίσει το ενδιαφέρον σας. Περπατήστε στα δρομάκια και προσέξτε τα σπίτια με τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία, που είναι σκορπισμένα σε διάφορα σημεία της πόλης.  Για να έρθετε κοντά στην πολυτάραχη Ιστορία του νησιού, μπείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο, που φιλοξενεί αξιόλογα ευρήματα από τις ανασκαφές που έχουν γίνει εδώ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μια σειρά αγγείων της γεωμετρικής περιόδου, τα Ιθακήσια, καθώς και η συλλογή μικροαντικειμένων που κατατέθηκαν από τους πιστούς στο τέμενος του Απόλλωνα. Προσέξτε, επίσης, τη μικρή χάλκινη προτομή του Οδυσσέα.

Μπορείτε να επισκεφτείτε, ακόμη, το Ναυτικό-Λαογραφικό μουσείο, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και διαθέτει μεγάλη και αξιόλογη συλλογή από κειμήλια της ναυτοσύνης των Ιθακησίων, πίνακες καραβιών, ναυτικά όργανα, στολές, έγγραφα, αλλά και χάλκινα, μπρούτζινα και κεραμικά σκεύη οικιακής χρήσης, κοσμήματα, παλαιά εργαλεία, παραδοσιακές φορεσιές κ.α. Μάθετε, επίσης, ότι στην πόλη υπάρχει αξιόλογη βιβλιοθήκη, με 10 χιλιάδες τόμους διαφόρων βιβλίων, που στεγάζεται στο Μορφωτικό Κέντρο Ιθάκης. Δείτε και τη Μητρόπολη, με ένα πολύ παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο (1793) και παλιό κωδωνοστάσιο (1820). Μην φύγετε από το Βαθύ, εάν δεν δείτε το Σπήλαιο των Νυμφών ή, αλλιώς, Μαρμαροσπηλιά. Έχει δύο εισόδους, μία για τους Θεούς και μία για τους θνητούς. Στην περιήγησή σας στους χώρους του θα θαυμάσετε τους υπέροχους σταλακτίτες στους οποίους, σύμφωνα με την παράδοση, έκρυψε ο Οδυσσέας τα δώρα του βασιλιά των Φαιάκων Αλκίνοου.

Μέσα στον κόλπο του Βαθέως, υπάρχει το νησάκι Λαζαρέτο ή του Σωτήρα, από την ομώνυμη εκκλησία που είναι χτισμένη εκεί, από το 1668. Το Λαζαρέτο ήταν πολύ παλιό διώροφο κτίσμα, που έπαθε σημαντικές ζημιές με τους σεισμούς του 1953 και αργότερα κατεδαφίστηκε. Ήταν χτισμένο, κυρίως, με πέτρα από αρχαία ελληνικά ερείπια, στα οποία, μάλιστα, υπήρχαν επιγραφές.

Μετά το Βαθύ, θα σας υποδεχτεί, τρία χιλιόμετρα νοτιότερα και τριακόσια μέτρα ψηλότερα, το Περαχώρι. Η πρώτη εικόνα είναι αυτή των όμορφων σπιτιών που σκαρφαλώνουν στην πλαγιά του Πεταλαίϊκου βουνού. Είναι ένα μικρό και όμορφο χωριό, στο οποίο βγαίνει το γνωστό περαχωρίτικο κρασί. Στις ταβέρνες του χωριού αντιλαμβάνεται κανείς το φιλόξενο πνεύμα των κατοίκων απολαμβάνοντας ταυτόχρονα τις γνήσιες χωριάτικες γεύσεις όπως η παραδοσιακή τσερέπα. Το καλοκαίρι γίνεται εδώ γιορτή Κρασιού και στη διάρκεια των εκδηλώσεων, θα σας δοθεί η ευκαιρία να πιείτε και να γλεντήσετε με την ψυχή σας. Αν θελήσετε να πάρετε μαζί σας μπουκάλια από το περίφημο κρασί και άλλα τοπικά προϊόντα, απευθυνθείτε στον Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό του χωριού.

Ψηλότερα από τον σημερινό οικισμό, μπορείτε να επισκεφτείτε τα ερείπια της Παλαιοχώρας, τα μεσαιωνικά ερείπια και κάποιες εκκλησίες με θαυμάσιες βυζαντινές τοιχογραφίες. Από αυτές η Κοίμηση της Θεοτόκου και τα Εισόδια της Θεοτόκου έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Σε απόσταση 3 χλμ νοτιοδυτικά από το χωριό και σε υψόμετρο 500 μ. υπάρχει το μοναστήρι των Ταξιαρχών, που ιδρύθηκε το 1645, αλλά σήμερα είναι ερειπωμένο.

Συνεχίζοντας την πορεία σας νοτιότερα, σε διαδρομές που θα γίνονται όλο και δυσκολότερες, θα φτάσετε στο οροπέδιο του Μαραθιά, εκεί όπου βρίσκεται η Ομηρική Αρέθουσα Κρήνη, καθώς και τα  ερείπια, που πιθανολογείται ότι ήταν τα χοιροστάσια του Εύμαιου, του γνωστού βοσκού του Οδυσσέα. Ο Αφεντικός Λόγγος είναι είναι ένα πυκνό και όμορφο δάσος, δυτικά του Περαχωρίου, που ξεχωρίζει για το είδος Quercus Ilex – Αριά που φύεται εδώ και δίνει αυτή την εικόνα στους σχηματισμούς των δέντρων.

Επιστρέφοντας προς βόρεια Ιθάκη, στον Αετό, θα σταματήσετε για να δείτε τα ερείπια της αρχαίας πόλης «Αλαλκομενές» ή «Κάστρο του Οδυσσέα». Βρίσκεστε στο πιο στενό σημείο του νησιού, που ενώνει τη Νότια με τη Βόρεια Ιθάκη, 4 χιλιόμετρα από το Βαθύ. Στον μικρό οικισμό υπάρχουν ελάχιστα σπίτια, κατά μήκος της παραλίας. Το βουνό του Αετού έχει ύψος 380 μ. και φιλοξενεί τα “Κυκλώπεια Τείχη”.

Το βουνό Νήριτο είναι μια ακόμη, ομηρική τοποθεσία, με υψόμετρο 808 μέτρων και εδώ θα συναντήσετε το Μοναστήρι των Καθαρών, απ’ όπου οι επισκέπτες του νησιού στέκονται για να φωτογραφίσουν το Βαθύ, εξαιτίας της μοναδικής θέας που προσφέρει η τοποθεσία.  Το Μοναστήρι ιδρύθηκε στα τέλη του 17ου αιώνα, εξαιτίας της εικόνας του Γεννεσίου της Παναγίας που βρέθηκε στην περιοχή. Σύμφωνα με την παράδοση, χρειάστηκε να καθαριστεί ο τόπος από τα “κάθαρα” (τα ξερόκλαδα κατά την τοπική διάλεκτο) για να βρεθεί η θαυματουργή εικόνα. Σύμφωνα με άλλη άποψη, στο σημείο που είναι κτισμένη η εκκλησία των Καθαρών, υπήρχε πριν ναός μάλλον της Θεάς Αθηνάς, που ονομαζόταν και “Καθαρά”, κατά την αρχαιότητα. Η Καθαριώτισσα είναι προστάτης και πολιούχος του νησιού και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο. Σήμερα στο Μοναστήρι μένει ένας ντόπιος μοναχός που παλεύει να συντηρήσει το μοναστήρι, που είχε πάθει μεγάλες ζημιές στους σεισμούς του 1953. Η θέα από το επιβλητικό καμπαναριό του προς το Νότιο τμήμα του νησιού και το Βαθύ είναι συγκλονιστική.

Για να φτάσετε στα Κάθαρα, έχετε ήδη επιλέξει τον δρόμο του βουνού για να συνεχίσετε προς τα βόρεια. Επομένως, ο επόμενος οικισμός που θα συναντήσετε θα είναι η Ανωγή. Πρόκειται για ένα όμορφο χωριό, με λιγοστούς, σήμερα, κατοίκους και έντονα τα ενετικά χαρακτηριστικά, που είναι χτιχμένο σε υψόμετρο 550 μέτρων. Από τα μνημεία που θα πρέπει να προσέξετε εδώ, είναι η Βυζαντινού ρυθμού εκκλησία της Παναγίας, κτισμένη τον 12ο αιώνα. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους και αρχαιότερους ναούς των Βαλκανίων. Αξιοπρόσεκτες είναι οι καλοσυντηρημένες αγιογραφίες του, αλλά και το καμπαναριό του, χτίσμα του 1682. Στις 14 Αυγούστου παραμονή της Κοίμησης της Θεοτόκου, γίνεται εδώ παραδοσιακό λαϊκό πανηγύρι. Ψηλότερα από το σημερινό χωριό υπάρχουν ακόμα υπολείμματα του παλιού οικισμού και των παλιών φυλακών.

Στην περιοχή της Ανωγής βρίσκεται και ένα από τα πιο αξιοπερίεργα αξιοθέατα του νησιού. Πρόκειται για τεράστιους μονόλιθους, τα μενίρ, με σχήματα που μαρτυρούν ότι έχουν γίνει από ανθρώπινο χέρι. Μάλιστα, ο ντόπιοι τους έχουν δώσει ονόματα. Ο Αράκλης είναι ο σπουδαιότερος και πιο παράξενος, με ύψος 9 μέτρων, που κάθεται πάνω σε πλατύτερο βράχο. Αξιοπρόσεκτος είναι, επίσης, ο Καβαλάρης (εξαιτίας του σχήματός του, που μοιάζει με ιππέα). Τέλος, το δάσος της Ανωγής θα σας περιμένει για περίπατο, σε μια έκταση 50 περίπου στρεμμάτων πάνω στο βουνό Νήριτο. Εδώ, εκτός από θάμνους και πουρνάρια, θα ξεχωρίσετε τα φυτεμένα από το 1961 πανέμορφα κυπαρίσσια και πεύκα. Μερική αναδάσωση έγινε το 1990.

Αφήνοντας πίσω σας την Ανωγή, θα αρχίσετε να κατηφορίζετε με προορισμό τον Σταυρό, έναν οικισμό με ιδιαίτερη ανάπτυξη, που ουσιαστικά αποτελεί το εμπορικό κέντρο του νησιού. Στην κεντρική πλατεία, στο πάρκο, θα δείτε την προτομή του Οδυσσέα. Ακόμη, θα σταθείτε στην διατηρητέα, Ενετικής περιόδου, κατοικία Τζουγανάτου, αλλά και στον βυζαντινό ναό του Σωτήρα, που πανηγυρίζει κάθε χρόνο, στις 5 και 6 Αυγούστου. Επισκεφτείτε και τις εκκλησίες της Αγ. Βαρβάρας και της Ζωοδόχου Πηγής, για να δείτε από κοντά τα ξυλόγλυπτα τέμπλα τους. Βόρεια του χωριού, στο λόφο Πηλικάτα, τοποθετείται από κάποιους μελετητές η ομηρική πόλη του Οδυσσέα. Οι ανασκαφές που έχουν γίνε εδώ, έχουν αποκαλύψει ίχνη οικισμού της Νεολιθικής και Κορινθιακής περιόδου. Στο σημείο αυτό βρίσκεται και Αρχαιολογικό Μουσείο με αξιόλογα ευρήματα.

Επίνειο του Σταυρού είναι ο όρμος της Πόλης, στα νερά του οποίου κρύβεται βυθισμένος αρχαίος οικισμός. Στη βορινή πλευρά του οικισμού, υπάρχουν υπολείμματα της σπηλιάς του Λοΐζου όπου, κατά το παρελθόν, είχαν βρεθεί αντικείμενα των Μυκηναϊκων χρόνων. Ανάμεσα σ αυτά (που θα δείτε στο Μουσείο του Σταυρού) είναι και ένα πήλινο όστρακο από γυναικεία μάσκα, με χαραγμένη την περίφημη επιγραφή “ΕΥΧΕΙΝ ΟΔΥΣΣΕΙ”, που βρέθηκε στη σπηλιά του Λοΐζου.

Αν συνεχίσετε προς την ανατολική πλευρά της Ανωγής, ο δρόμος θα σας οδηγήσει στο Κιόνι, έναν από τους ομορφότερους παραδοσιακούς οικισμούς στο Ιόνιο. Χτίστηκε τον 16 αιώνα, ως επίνειο των γύρω ορεινών χωριών. Η περιοχή είναι από τις ωραιότερες του νησιού, με πολύ πράσινο και ηπιότητα στο τοπίο, ενώ το αμφιθεατρικό άπλωμα των σπιτιών διαμορφώνει έναν γραφικό κόλπο, με απόλυτη ισορροπία χρωμάτων και εικόνων. Ειδυλλιακές διαδρομές οδηγούν σε κοντινές παραλίες όπως του Μαυρωνά και των Πλακουτσών. Στον Μαυρωνά, δείτε ό,τι απέμεινε από το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου που έπεσε θύμα σεισμών. Στο ιερό της εκκλησίας του μοναστηριού, σώζεται αρχαίο κιονόκρανο. Στην κορυφή της Ράχης βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Ευαγγελίστριας με αξιόλογο τέμπλο. Τραβήξτε για την περιοχή Λότζια και δείτε τα ερείπια του σπιτιού που, σύμφωνα με την παράδοση, έμενε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, πριν την επανάσταση. Στην είσοδο του κόλπου που είναι χτισμένο το Κιόνι, δεσπόζουν τρεις μισογκρεμισμένοι ανεμόμυλοι των αρχών του 20ού αιώνα. Το Κιόνι είναι από τις καλύτερες επιλογές για τη διαμονή σας στο νησί, αλλά και ένα καλό ορμητήριο για να επισκεφτείτε, με σκάφος, κοντινές παρθένες παραλίες. Στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία, γιορτάζει το μικρό εκκλησάκι του Άη Λια, στον κάβο με το όνομά του, σε απόσταση ενός μιλίου. Αν βρεθείτε εδώ, εκείνη τη νύχτα, πιθανότατα να το ξενυχτήσετε με μεζέδες, κρασί και χορό.

Τρεις, ακόμη, οικισμοί υπάρχουν προς εξερεύνηση, στη βόρεια πλευρά του νησιού. Η Εξωγή, βορειοδυτικά, είναι χτισμένη σε υψόμετρο 350 μέτρων και είναι από τους παλιότερους οικισμούς του νησιού. Εδώ θα δείτε αρκετά όμορφα επτανησιακά σπίτια και θα θαυμάσετε την εντυπωσιακή θέα προς τα ανατολικά, τον Πλατρειθιά, τις Φρίκες, τις ακτές της Στερεάς Ελλάδας, τη Λευκάδα, το Μεγανήσι κλπ. Αξίζει τον κόπο να ανεβείτε λίγο ψηλότερα, στο Μοναστήρι της Παναγίας στα Περναράκια, που λειτουργούσε μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Στον περίβολό του θα δείτε τον τάφο του εθνομάρτυρα Ιακώβου Μαυροκεφάλου, γνωστού ως Παπά-Γιάννη, που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές στη Βόνιτσα. Η τοποθεσία του μοναστηριού προσφέρει ακόμη καλύτερη θέα προς τη γύρω περιοχή. Στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου θα συναντήσετε την τοποθεσία που πολλοί μελετητές ταυτίζουν με το ανάκτορο του Βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα. Σημαντικά είναι τα ευρήματα από τις ανασκαφές που γίνονται εδώ και δίνουν όλο και περισσότερα στοιχεία για την ιστορία της περιοχής. Στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, στην Εξωγή, γίνεται κάθε χρόνο, στις 17 Ιουλίου, ωραίο πανηγύρι. Στην περιοχή της Εξωγής, στην τοποθεσία Αργασταριές, υπάρχει και το μοναδικό αμιγές πευκοδάσος της Ιθάκης, σε σημείο δυσπρόσιτο, με μαγευτική θέα προς το Φισκάρδο της Κεφαλονιάς.

Από τον Σταυρό, η κεντρική διαδρομή, θα σας οδηγήσει στον Πλατρειθιά. Είναι ένα χωριό με αρκετά παραδοσιακά κτίσματα, σε περιοχή με έντονα τα αγροτοκαλλιεργητικά χαρακτηριστικά. Αν βρεθείτε στο χωριό τον Δεκαπενταύγουστο, θα πάρετε μέρος σε ένα πολύ ωραίο πανηγύρι. Στην περιοχή Μελάνυθρος, κοντά στο χωριό, υπάρχει αρχαίος οικισμός, με συνεχή ανασκαπτική δραστηριότητα. Σχετικά δύσβατη διαδρομή βορειοανατολικότερα θα σας οδηγήσει στο Ακρωτήρι του Αγίου Νικολάου, στην περιοχή Μάρμακας, που προτιμούν για πεζοπορία πολλοί λάτρεις των extreme δραστηριοτήτων.

Πολύ κοντά στον Πλατρειθιά βρίσκεται το χωριό Φρίκες, ένας αρκετά τουριστικός οικισμός, χτισμένος δίπλα στη θάλασσα, σε προφυλαγμένο από τους ανέμους κόλπο. Θεωρείται η τοποθεσία του ομηρικού λιμανιού του Ρείθρου. Ανάμεσα στα αξιοθέατα του χωριού είναι δύο καλά διατηρημένοι ανεμόμυλοι, που βρίσκονται στις δύο πλευρές του λιμανιού και τις νύχτες θα τους δείτε φωτισμένους. Το Ρείθρο αποτελεί ακόμη ένα λιμάνι πρόσβασης στην Ιθάκη, για όσους την προσεγγίζουν από Κεφαλονιά και Λευκάδα και αποτελεί εξίσου καλό ορμητήριο για όμορφες ερημικές παραλίες. Εάν βρεθείτε στο χωριό στις 30 Ιουνίου, μην χάσετε το πανηγύρι των Αγίων Αποστόλων, ακόμη μια ευκαιρία για ντόπιους και ξένους να πιουν και να χορέψουν. Τέλος, στον μικρό οικισμό Κολλιερή, δυτικά από τις Αφάλες, θα επισκεφτείτε το σπίτι του γιατρού Σπύρου Βρεττού, που στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο. Η Κολλιερή ήταν μεγάλο χωριό, που καταστράφηκε στους σεισμούς του 1953 και ξαναχτίστηκε στην περιοχή των Ταξιαρχών.

Ανεβαίνοντας βόρεια από τον δρόμο του βουνού, θα έχετε αφήσει δύο χωριά ανεξερεύνητα, από τα οποία περνά ο παραλιακός δρόμος. Πρόκειται για τον Άγιο Ιωάννη και τη Λεύκη. Η Λεύκη είναι χωριό ήσυχο, με αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια και ωραία θέα προς το ηλιοβασίλεμα. Από εδώ θα επισκεφτείτε και τον μικρότερο οικισμό του Άη Γιάννη, χτισμένο στην παραλία του Άσπρου Γιαλού. Μέσα στον οικισμό υπάρχει μια ελιά με περίμετρο 18 μέτρα ρίζας που, σύμφωνα με τους ντόπιους είναι η ελιά του Οδυσσέα, προφανώς λόγω της ηλικίας της. Από τη Λεύκη υπάρχει, επίσης, δρόμος που θα σας πάει στην καταπράσινη περιοχή Κάβος, με επίσης πανέμορφη θέα προς το ηλιοβασίλεμα και την Κεφαλονιά.

Που θα κολυμπήσετε στην Ιθάκη

Τα νερά της Ιθάκης είναι πεντακάθαρα, οι ακτές της, κυρίως βραχώδεις, αλλά  υπάρχουν παραλίες που θα αποζημιώσουν τον επισκέπτη. Οι βιαστικοί κολυμπούν, στην αρχή, στην παραλία Λούτσα, στο Βαθύ, αλλά και στα κοντινά Δεξά. Σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από το Βαθύ, θα ανακαλύψετε τον Σκίνο, ενώ, υπάρχει, ακόμη, ο Αετός, στον ομώνυμο κόλπο, οι παραλίες του Κάτω Φιλιατρού και του Σαρακήνικου, ανατολικά της πρωτεύουσας. Επίσης, στα νοτιοανατολικά, η παραλία που βρίσκεται στην Αρεθούσα Πηγή και δυτικά ο Πίσω Αετός.

Ακολουθώντας τη διαδρομή προς βόρεια, θα δείτε, διαδοχικά τον Άσπρο Γιαλό (στην περιοχή του Άη Γιάννη), τη Λεύκη, τον κόλπο της Πόλης και τις παραλίες που βρίσκονται κοντά στο Κιόνι. Βόρεια της παραλίας Φιλιατρό, βρίσκεται μία από τις ωραιότερες παραλίες του Ιονίου, το Γιδάκι, φημισμένο σε όλο τον κόσμο για την ομορφιά και τα καθαρά νερά του. Τις επιλογές σας συμπληρώνουν ο Πλατύς Άμμος, πανέμορφη αμμουδιά, με πρόσβαση μόνο από τη θάλασσα, και η βοτσαλωτή παραλία στις Αφάλες. Μια σειρά από άλλες ερημικές και όμορφες παραλίες στο νησί της Ιθάκης, θα γνωρίσετε νοικιάζοντας ένα σκάφος, αφού η πρόσβαση σε αυτές γίνεται μόνο από τη θάλασσα ή με αρκετό περπάτημα.

Τι θα φάτε στην Ιθάκη

Τοπική σπεσιαλιτέ είναι το σαβόρο (ψάρι τηγανητό, παστωμένο με σταφίδα και δεντρολίβανο). Δοκιμάστε, ακόμη, το παραδοσιακό κοτόπουλο στην τσερέπα (με ντομάτα στο φούρνο) στο Περαχώρι, το γλυκό ροβανί (με ρύζι και μέλι), την τρούφα (στρογγυλή πάστα με παντεσπάνι, κρέμα και ζάχαρη άχνη). Συνοδέψτε, τέλος, το φαγητό σας με το τοπικό κρασί. Φεύγοντας, ζητήστε το βιβλίο “Κάτσετε να σας βάλω να φάτε” της Χρυσούλας Ράζου, που περιέχει όλες τις αυθεντικές συνταγές της Ιθάκης

Διαμονή στην Ιθάκη

Επιλογές για να μείνετε, στη διάρκεια των διακοπών σας υπάρχουν και είναι αρκετές. Καλό θα ήταν να κλείσετε εγκαίρως για να βρείτε αυτό που που θα ταιριάζει με τα γούστα σας. Αρκετά είναι τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια στα παραθαλάσσια τουριστικά θέρετρα της Ιθάκης. Για περισσότερες πληροφορίες, στην ιστοσελίδα του Δήμου Ιθάκης

Χρήσιμα τηλέφωνα

Νομαρχία Κεφαλληνίας & Ιθάκης: 26710 22120
Επαρχείο Ιθάκης: 26740 32903
Δήμος Ιθάκης: 26740 32795, 23911, 33481
Υπολιμεναρχείο Ιθάκης: 26740 32909
Αστυνομία: 26740 32205
Κέντρο Υγείας Ιθάκης: 26740 32222
Περιφερειακό Ιατρείο Σταυρού: 26740 31207
Λιμεναρχείο Πάτρας: 2610-321828
Νοσοκομείο Αργοστολίου: 26710-24641

Οι περισσότερες φωτογραφίες είναι από την ιστοσελίδα του Δήμου Ιθάκης και το κείμενο από την Ελευθεροτυπία.

helectra

Οι γυναίκες των Ελλήνων

που κρατούν άσβεστη την φλόγα μιας ολόρθης  ψυχής!

Ένα θαύμα φωτός!

Υπατία: Η Ελληνίδα φιλόσοφος

Όταν η Αθηνά φτιάχνει και ανατρέφει… γυναίκες!

“Όλοι οι άνθρωποι την σεβόταν και την θαύμαζαν για την απλή ταπεινοφροσύνη του μυαλού της. Ωστόσο, πολλοί με πείσμα την ζήλευανκαι επειδή συχνά συναντούσε και είχε μεγάλη οικειότητα με τον Ορέστη, ο λαός την κατηγόρησε ότι αυτή ήταν η αιτία που ο Επίσκοπος και ο Ορέστης δεν γινόταν φίλοι. Με λίγα λόγια, ορισμένοι πεισματάρηδες και απερίσκεπτοι κοκορόμυαλοιμε υποκινητή και αρχηγό τους τον Πέτρο, έναν οπαδό αυτής της Εκκλησίας, παρακολουθούσαν αυτή τη γυναίκα να επιστρέφει σπίτι της γυρνώντας από κάπου. Την κατέβασαν με τη βία από την άμαξά της, την μετέφεραν στην Εκκλησία που ονομαζόταν Caesarium,την γύμνωσαν εντελώς, της έσκισαν το δέρμα και έκοψαν τις σάρκες του σώματός της με κοφτερά κοχύλια μέχρι που ξεψύχησε, διαμέλισαν το σώμα της, έφεραν τα μέλη της σε ένα μέρος που ονομαζόταν Κίναρον και τα έκαψαν.

“Όταν ..οι τότε νεοπαγανιστές ..και σήμερα… παλαιοπαγανιστές διεκδικούσαν… κοσμικές εξουσίες, με την αυτή την συγκεκριμένη ποιότητα, των θερμόαιμων οπαδών τους.

Βαρβαρήγος Δημήτρης!

Υπατία:

Μιά Ελληνίδα γυναίκα!…η συνέντευξη…
Διαβάζοντας το μυθιστόρημά σου συνειδητοποίησα για πρώτη φορά, ότι ο χριστιανικός φονταμενταλισμός ήταν τρισχειρότερος από τον μουσουλμανικό. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι ο πρώτος ανήκει στην ιστορία ενώ ο δεύτερος είναι εφιαλτικά παρών. Γράφοντας το βιβλίο σκεφτόσουν καθόλου την αναλογία; – Η προσπάθεια μου να ξαναζωντανέψω εκείνη τη σκοτεινή εποχή μ’ έκανε να κοιτάξω κατάματα την ιστορία και περισσότερο αντικειμενικά απ’ όσο εν πολλοίς συμβαίνει να είναι καταγραμμένη. Κάθε μέρα όλο και περισσότερο βρισκόμουν αντιμέτωπος σχεδόν με το σύνολο των ιδεών και απόψεων μου περί θρησκευτικών θεωριών και πεποιθήσεων. Και κάθε μέρα μου έρχονταν στο μυαλό τα λόγια του Πλάτωναπου είπε:

“Δώσε στο παιδί να πιστέψει ένα θεό για να χάσει την αθωότητα του”.

Οι θρησκείες είναι σε ανθρώπινα χέρια και ανάλογα με τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω τους ασκούν εξουσία μέσα από αυτήν. Ο δογματισμός σε κάθε του έκφραση είναι αρνητικό στοιχείο ανεξάρτητα αν λέγεται χριστιανισμός ή μουσουλμανισμός. Μεγάλη συζήτηση, πώς να μιλήσεις για πράγματα που μπορούν να περιοριστούν με τη λογική μέσω της γνώσης κι όχι ακουμπισμένα τυφλά σε μία θρησκεία. Απλά λυπάμαι όσους πιστεύουν με δογματικό τρόπο και στο όνομα του θεού τους είναι ικανοί να σκοτώσουν τον συνάνθρωπό τους.…απόσπαμα από το βιβλίο του…
– Η κάθε θρησκεία έχει σκοπό να προσφέρει στον άνθρωπο, το βίωμα της επικοινωνίας με τον θεό, αλλά μόνο οι Έλληνες χαίρουν μιας αξιοθαύμαστης μοναδικότητας.
Αιώνες τώρα δείχνουν ανοχή στην παγκοσμιότητα των θρησκειών.
Ποτέ δεν επιδίωξαν να επιβάλλουν την θρησκεία τους, ως μοναδική πίστη, όπως επιχειρούν άλλες. – Εμείς οι Έλληνες έχουμε ένα σοβαρό κληροδότημα, την φιλοσοφία. Όσοι την διδάσκονται, όσοι την σέβονται και ακολουθούν τους κανόνες της, δεν τρέφουν μέσα τους τον φόβο, μήπως και οι πεποιθήσεις άλλων θρησκειών τους επιβληθούν. Γι ‘αυτό άσε τον κόσμο να πιστεύει αυτό που τον ολοκληρώνει, του απάντησε η Υπατία.
– Ουρανέ εγώ είμαι η γυναίκα του σύμπαντος, των αριθμών. Η φίλη των αστεριών, η ύλη των ουράνιων αποσπάσεων. Είμαι το απόκρυφο και ιερό πρόσωπο της συνείδησης Έμπυρε Ουρανέ, χάρισε στην ορατή διάνοια μου, εικόνες των γεγονότων που έζησε ο Συνέσιος, ν’αποκαλύψω το κακό που πρόκειται να εμφανιστεί στο μέλλον. – Κατόπιν, συγκεντρώθηκε στα κύρια σημεία του αχανούς θόλου. Πάνω στον αστρονομικό χάρτη φάνταζαν η Σελήνη, η μεγάλη και η μικρή Άρκτος. Ο φωτεινός Ζέφυρος και πολλοί άλλοι γνωστοί και αγαπημένοι της αστερισμοί. Κοίταξε την ουράνια ύλη και η μάτια της χάθηκε στο απέραντο σύμπαν…
και μερικοί τίτλοι των κεφαλαίων…
Η δύναμη μιλά από …μόνης της…
Θέλει χρόνο, αφοσίωση και υπομονή η επιτυχία.
Οι σωστές σκέψεις οριοθετούν και τις σωστές πράξεις.
Πως γίνεται οι χορτάτοι να μιλούν πάντα για τους νηστικούς.
Η γνώση είναι η ομορφιά της περηφάνιας και της αληθινής ελευθερίας.
Σκοτάδι και μέθη οι πιο κακοί σύμβουλοι.
Τα όνειρα ζουν μέσα σους ανθρώπους, οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζήσουν μέσα τους.
Ο καθένας κουβαλάει την ευθύνη των πράξεων του.
Η Ελλάδα γεννάει ανθρώπους.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια άξια, γιατί Όλοι είναι πλάσματα κάποιου θεού..
Η πίστη που δεν έχει φανατισμό ενώνει τους ανθρώπους.
Τα τυραννικά καθεστώτα θεωρούν τον έρωτα προσβλητικό και το πνεύμα επικίνδυνο για το πολίτευμα τους.
Τα παιδιά είναι αθώα μέχρι να πιστέψουν σένα θεό.
Μια καλή απάντηση στην σιωπή είναι η οίδε η σιωπή.
Η νίκη δεν είναι το παν και η ήττα είναι το απόλυτο τίποτα όταν τα δυο βάφονται με αίμα.
Μόνο οι νεκροί είδαν το τέλος του πόλεμου.
.
Υπατία: Θαύμα του Φωτός
και μιά γυναίκα που τόλμησε …να σκεφτεί?
.
ΟΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΛΑΪΟΝ αφιέρωμα στην γιορτή της 30 Ιανουαρίου.

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάδρειας καίγεται
και το Υφαντό μιας Πηνελόπης παραδίδεται στις φλόγες…
το σκοτάδι συνεχίστηκε
και η λεηλασία, η παράνομη παραμονή
στο Παλάτι του Ανθρώπου για αιώνες…

Η Π ερίφρων Πηνελόπη!
Η αριστερή πλευρά του Ανθρώπου, η θηλυκή.
Είναι η διαφορετική ‘ροή’ της ενέργειας αλλά, σαφώς συμπληρωματική,
γι’αυτό η γυναίκα στέκεται πάντα αριστερά από τον άντρα..
Η Πηνελόπη Είναι η Γνώση στο επίπεδο της Σιωπής.
Η Εχέφρων κόρη του Ικαρίου, γνωρίζει πράγματα που, ο Οδυσσέας πρέπει να τα κάνει λόγια, πράξεις, έργα, για νάχουν αξία.
Γι’αυτό και συναινεί σ’αυτό το ταξίδι και υπομένει αδιαμαρτύρητα αυτή την αναμονή.
Γι’ αυτό και δεν μπορεί να τον προδώσει η να τον ξεχάσει..
Έχουν συμφωνήσει γι’αυτήν την αναγκαιότητα, αυτής της διαδρομής.
Η Πηνελόπη γνωρίζει το Μυστικό και από εκεί προέρχεται η υπεροχή της.
Η Μυστική Γνώση που κατέχει την κάνει απόρθητη και δεν μπορεί να ενδώσει σε κανένα μνηστήρα. Ούτως η άλλως τους περιφρονεί βαθύτατα.
Περιφρονεί όλους αυτούς τους άντρες που δεν στάθηκαν στο ύψος του προορισμού τους και έχουν καταντήσει μνηστήρες και δούλοι.
Γι’αυτήν, όλοι ίδιοι είναι!
Η Πηνελόπη είναι ο ‘Οδυσσέας’ με θηλυκά ρούχα.
Είναι ο ‘στρατηγός’ με το θηλυκό πρόσωπο.
Άλλωστε, μόνο ένας Πολεμιστής πρώτης «σειράς», μπορεί να αναθρέψει τον γιο του.
Η ίδια δεν έχει περιθώριο, ούτε για λάθη, ούτε για παραλείψεις.
Πολιορκείται και πρέπει να είναι άγρυπνη ,δυνατή και σε ετοιμότητα.
Ο Οδυσσέας όταν “επιστρέψει”, πρέπει να βρει τον Τηλέμαχο δυνατό, ευφυή,
έτοιμο να τον αναγνωρίσει και να σταθεί στο πλευρό του.
Η ανέγγιχτη ψυχή του ανθρώπου, θα κρατήσει  και την καρδιά του ανθρώπου, καθαρή και νεανική, πέρα  απ όλα τα λάθη που θα κάνει ο νους, το μυαλό του.
Χωρίς τον Τηλέμαχο δεν μπορεί να νικήσει ο Οδυσσέας, δεν έχει το κίνητρο άλλωστε. Δεν υπάρχει κανένα όραμα
Χωρίς τους νέους, δεν υπάρχει μέλλον για την ανθρωπότητα
Ο Τηλέμαχος είναι ο Υιός και είναι πολύτιμος για τον  οδυσσάμενο ταξιδευτή Πατέρα και προστατευόμενος από μια σωστή, έξυπνη και δυνατή Μητέρα.
Δεν κοιμάται η Πηνελόπη.
Ονειρεύεται, αλλά δεν κοιμάται.
Πως μπορεί να κοιμάται μια γυναίκα, όταν, μέσα στο σπίτι της κυκλοφορούν
τόσοι μνηστήρες κι’έχει να μεγαλώσει ένα παιδί μόνη της.
Ονειρεύεται η Πηνελόπη ,γιατί είναι ‘ονειρεύτρια’ και από την δύναμη και την εστίαση αυτού του Ονείρου της, θα εξαρτηθούν πολλά.
Ονειρεύεται η Πηνελόπη τον γυρισμό του Οδυσσέα ,γιατί ο Οδυσσέας
είναι το ΟΝΕΙΡΟ της Πηνελόπης!
Τον ονειρεύεται συνέχεια, με πίστη, με αφοσίωση που τίποτα και κανείς δεν μπορεί να γκρεμίσει, μ”ολες τις λεπτομέρειες , τα χρώματα και τους ήχους
κρατώντας σταθερά την Προσοχή της σ’αυτό το Όνειρο.
Τον Ονειρεύεται σ¨ένα βαθύ επίπεδο, του στέλνει ενέργεια μέσω αυτού του Ονείρου, του ψιθυρίζει λόγια έμπνευσης, τον στηρίζει, τον προστατεύει.
Τον επισκέπτεται κάθε βράδυ για σαράντα και μια νύχτες και ,
όταν έρχεται ο ο Μορφέας , τον παίρνει στην αγκαλιά της.
Τον αγγίζει, τον χαϊδεύει ,τον θεραπεύει τον παρηγορεί
Τ ο πρωί φεύγει με την ‘ ροδοδάκτυλη αυγούλα’ αφήνοντας μια μικρή ανάμνηση, μια ανάμνηση που θα λειτουργεί σαν φάρος, ώστε ο αγαπημένος της, να μη την ξεχάσει και χαθεί.
Ονειρεύεται ‘άγρυπνα’ η Πηνελόπη, γιατί επιθυμεί την ‘άλλη’ πλευρά της.
Επιθυμεί τον Οδυσσέα, γιατί είναι ερωτευμένη μαζί του μ¨ένα έρωτα αιώνιο.
Λαχταρά την επιστροφή του.
Δεν ζήσανε ποτέ μαζί, δεν χάρηκαν τον έρωτα, τα νιάτα τους.
Είναι η θυσία που απαιτήθηκε για τα Λύτρα της Γνώσης.
Όμως, θα συναντηθούν κάποτε, γιατί, ο Οδυσσέας, η Πηνελόπη και το τρίτο νέο πεδίο, ο Τηλέμαχος, είναι το Τέλειο Ον, Ισότιμοι, ομοούσιοι και ενωμένοι.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΘΕΟΣ, ο οποίος θα γυρίσει στον παράδεισο, επιστρέφοντας από τη κόλαση, με τρόπαια που είναι, η κατανόηση και μετά από ένα επίπονο μακροχρόνιο ταξίδι αυτογνωσίας.
Άλλωστε ο ‘διάβολος’ βρίσκεται σ’ ότι δεν καταλαβαίνουμε!
Η Πηνελόπη, η βασίλισσα της Ιθάκης, η Πηνελόπη, είναι αυτή,
που ξετυλίγει το κουβάρι της πιο μεγάλης Ιστορίας στο κόσμο,
της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ!
Το  μεγάλο ταξίδι της γνωριμίας και της συνάντησης  με τον Εαυτό και… της διεκδίκησής του!
Η Σιωπηλή Γνώση… της Πηνελόπης!

Πηγή: ΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΪΟΝ

helectra

Τοξοβολία

Εκφράζοντας, κυρίως, την  π ο λ ε μ ό χ α ρ η  αλλά και την, προς επιβίωση, ‘θηρευτική’ διάθεση του Κρο Μανιόν, η Τοξοβολία εμφανίζεται 40.000 χρόνια πριν, αναθέτοντας τον ρόλο του ιστορικού «αναδόχου» στον πρωτόγονο αυτό προπάτορα. Πρώτη επινόηση προς κάλυψη της ανάγκης για ένα εκηβόλο  ό π λ ο  προς διεκπεραίωση των Πολέμων, η Τοξοβολία αποτελεί τον μακρυνό προπομπό της εκηβόλου οπλικής τεχνολογίας η οποία έμελλε να ανακτήσει τον μακραίωνα χαμένο της χρόνο, για να εκτοξευθεί γεωμετρικά σε ύψη τελειώσεως μόλις στον 20ό αιώνα!

Τα πρώτα ιστορικώς τεκμαρτά τόξα ανάγονται στην στ΄ χιλιετία π.Χ., ενώ, στους Μεσογειακούς λαούς πρωτοεντοπίζονται αρχικά στους Αιγυπτίους κατά την ‘ανατολή’ της Α΄Δυναστείας ( 5000 π.Χ. ) και ανάλογα προς τα Φαραωνικά τόξα των Θηβαϊκών γλυπτών είναι και τα τόξα του Κρητομυκηναϊκού Πολιτισμού ( β΄ χιλιετία π.Χ. ). Εκείνο το οποίο τελικά επικράτησε ως πλέον ισχυρό ήταν το Σκυθικό τόξο που εισήχθη στις κοιλάδες του Νείλου και του Ευφράτη από τους Ασσυρίους, Σκύθες και Χετταίους κατακτητές. Το τόξο αυτό απετέλεσε το κύριο όπλο των Σκυθοπερσικών λαών με δίπηχες μήκος και τριπήχη βέλη. Γενικά, στο τόξο διέπρεψαν οι Ασιάτες και κυρίως οι Σκύθες και οι Πάρθοι ενώ, κατά την ακμή της Ελλάδος, τόξα έφεραν οι ‘ψιλοί’ στρατιώτες ( Ξεν. Ανάβ. Α. 2,9 ). Οι Κρήτες υπήρξαν ικανοί μισθοφόροι τοξότες άλλοτε υπηρετούντες στις τάξεις των Ελληνικών στρατών κι άλλοτε στις τάξεις  των στρατών των συμμάχων των Ρωμαίων ( Ξεν. Ανάβ. Α. 2,9 και Liv. Xiii.35 ).

To Σκυθικό τόξο ήταν συμπαγές, ημικυκλικό. Το Ελληνικό τόξο ( ο “βιός”, κατά τον Όμηρο ) απετελείτο από δύο ακραία καμπύλα μέρη
(‘κέρατα’) τα οποία συνέδεε ένα κεντρικό ( “πήχυς” ) το οποίο αποτελούσε και την λαβή ( Ομ. Ιλ. Δ,105-126 ). Η χορδή του κατεσκευάζετο από νεύρο ή ιμάντα βοδινό ( “νευρά βοεία” ) η οποία στο μεν ένα άκρο της ήταν σταθερά στερεωμένη ενώ στο άλλο, όποτε επρόκειτο να τοξευθεί βέλος, στερεώνονταν σε ένα είδος αγκίστρου ( “κορώνη” ή  “χρυσέη” όπως ο Όμηρος την αναφέρει ποιητικά ). Το βέλος ( “οϊστός” ή “ιός” ) απετελείτο ( βλ. Ησιοδ. Ασπ. 130-135 ) από την “αιχμή”, τον “ξυστό”, την “πτέρυγα” και την «γλυφίδα», διαθέτοντας μέσο συνολικό μήκος 50 έως 60 εκατοστομέτρων. Η αιχμή ( “άρδις”, Ηροδ. Α 215, Δ 81 ) ήταν χάλκινη ( “χαλκήρη” την αποκαλεί ο Όμηρος στην Ιλιάδα, Ε 662 ) ενώ κάποιες αιχμές, μάλλον Περσικές, βρέθηκαν να είναι κατασκευασμένες από κατάλληλα διαμορφωμένο αιχμηρό λίθο. Η συνήθεια της “βαφής” των αιχμών με δηλητήριο εθεωρείτο ως βάρβαρο έθος αν και ο Οδυσσέας πηγαίνει στους Θεσπρωτούς για να προμηθευθεί αυτό το “ανδροφόνο φάρμακο” ( Ομήρου Οδύσσεια Α 261-263) Ο ξυστός ( κορμός ) του βέλους ήταν ξύλινος ή καλάμινος, λεπτός και λείος. Ξυστοί που
βρέθηκαν σε Αιγυπτιακούς τάφους είχαν μήκος 22-34΄΄. Η πτέρυγα ενός Ελληνικού βέλους ήταν κατασκευασμένη από φτερά μαύρου αετού ( όπως στην περίπτωση των βελών του Ηρακλέους, Ησίοδ. Ασπ. 130 ). Η  «γλυφίς» ήταν η απόληξη του ξυστού στην οποία εισήρχετο η νευρά του τόξου. Τα αρχαία βέλη δεν διέθεταν το επιπρόσθετο πυθμένιο που διαθέτουν τα σύγχρονα βέλη και το σημείο εγκαθιδρίσεως της νευράς δεν ήταν παρά η ίδια η βάση του κορμού του βέλους ανάλογα διασκευασμένη. Σε πολιορκίες ή ναυμαχίες συχνά ετοξεύοντο βέλη πυρφόρα ( Δίων. Κάσς. Ν 34 ) προς μετάδοση εμπρηστικού αποτελέσματος. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Ιστορικού Αρριανού ( Αλεξ. Ανάβ. 18/6, 21/3 κ.α.) περί της αντιμετωπίσεως των ανδρών του Μεγάλου Αλεξάνδρου από Ασιάτες τοξότες με βέλη “πυρφόρα”.

Όταν το τόξο δεν εχρησιμοποιείτο εφέρετο σε τοξοθήκη η οποία ωνομάζετο “γορητός” ( Ομ. Οδ. Φ54 ) συνώνυμον της “φαρέτρας” όπου εφυλάσσοντο τα βέλη. Τέτοιες τοξοθήκες αναπαριστώνται στα γλυπτά της Περσεπόλεως με εξαιρετική λεπτομέρεια. Έναν τέτοιο ‘γορυτό’ βλέπουμε ανάγλυφο και στο Μουσείο Pio-Clementino. Η φαρέτρα ήταν μία σκύτινη θήκη στην οποία εφυλάσσοντο μόνον βέλη, συνήθως 10-15. Οι Έλληνες την κρεμούσαν στην πλάτη με το στόμιό της προς τον δεξιό ώμο μέσω ενός ιμάντα τον οποίο καλούσαν “τελαμώνα”, ενώ, οι βάρβαροι την κρεμούσαν στην ζώνη προς την αριστερή οσφύ ( Ηρδ. Β 141, Ζ 61 ). Συχνά η φαρέτρα έκλεινε με σκέπασμα (“πώμα”, Ομ. Ιλ. Δ 116, Οδ. Θ 3,14 ) και κάποιες από αυτές άνοιγαν και από τα δύο άκρα τους (“αμφηρεφείς” ). Επίσης, μία άλλη λύση ταυτοχρόνου φυλάξεως του τόξου και των βελών έδινε το “τοξοφάρετρον” ( Μαυρικ. Στρατ. 1,2 ).

Σε ό,τι αφορά στην στάση τοξεύσεως μας δίνει πληροφορίες απότμημα γλυπτού από το σύμπλεγμα του Ναού της Αίγινας το οποίο φυλάσσεται στο Μόναχο. Η στάση αυτή, ημιγονυπετής, υπαγορεύονταν από τις ανάγκες προφυλάξεως του βάλλοντος και τον περιορισμό της εκθέσεώς του στις εχθρικές βολές.

Ο επικός Όμηρος χρησιμοποιεί για το τόξο τα επίθετα “καμπύλον” ( Ιλ. Γ 17 ), “κυκλοτερές” ( Ιλ. Δ124 ), “αγγύλον” ( Ιλ. Ε 209 ), “παλίντονον” ( Ιλ.Θ 266 ), ενώ την προετοιμασία για βολή την εκφράζει ως “τόξου πήχυν ανέλκειν” ( ΙΛ. Λ 375 ) και “τανυομένης της νευράς συνεκάμπτετο το τόξον εις σχήμα ημικυκλίου” ( Iλ. Δ 123-124 ). Επίσης, το τέντωμα της χορδής το εξέφραζε ως “τόξα τιταίνειν” ( Ιλ. Ε 97 και Θ 266 ) αλλά και “τόξον έλκειν” ( Ιλ. Λ 582 ) και “ανέλκειν” ( Ιλ. 375 και Ν 583).

Χρωματική αναπαράσταση δυτικού αετώματος Ναού της Αφαίας, Αιγίνης.[«ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΙ ΘΕΟΙ»,  κατά Brinkmann]

Γενικά, η ηρωϊκή περί το “μάχεσθαι” αντίληψη των Ελλήνων είχε “υπερ-μεγεθύνει”, πρωτίστως, την ανάπτυξη της μάχης σώμα προς σώμα  και δευτερευόντως εκείνη των βραχέων αγχεμάχων όπλων ( ξίφους και λόγχης ). Η γενναία προσκόλλησή τους στο ιδανικό της Ευψυχίας του Πολεμιστού παρέβλεψε μέχρι περιφρονήσεως την υιοθέτηση της ευρείας χρήσεως  των εκηβόλων όπλων με μόνη εξαίρεση, και όχι τυχαία, το ακόντιο: τούτο, διότι η χρήση του ακοντίου υπαγόρευε εκείνη την στάση του Ακοντιστού ο οποίος αναγκαστικά επολέμα  ο ρ θ ό ς και  α κ ά λ υ π τ ο ς  ενώπιον του αντιπάλου ενώ οι Τοξότες μπορούσαν να βάλλουν  η μ ι γ ο ν υ π ε τ ε ί ς  καλυπτόμενοι  π ί σ ω  από τοξοβλητικές θυρίδες και προστατευτικά προκαλύμματα. Για τον παραπάνω λόγο η Τοξοβολία ( “Τοξική” ) ουδέποτε εισήχθη στα Γυμνάσια, στις Παλαίστρες και στα Στάδια παρά την περί του αντιθέτου εισήγηση του, οξυδερκούς και εξαιρετικώς παιδαγωγικού, Πλάτωνος:

Το δ’ εξής τούτοις, οικοδομίαι μεν είρηται γυμνασίων άμα και διδασκαλείων κοινών τριχής
κατά μέσην την πόλιν, έξωθεν δε ίππων αυ τριχή περί το άστυ γυμνάσιά τε και ευρυχώρια,
τοξικής τε και των άλλων ακροβολισμών ένεκα διακεκοσμημένα, μαθήσεώς τε άμα και
μελέτης των νέων.  ( Νόμοι 7,  804 ).

Εξ’ άλλου, είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο Ίφιτος, ο γιός του Ευρύτου, επανίδρυσε τους περιοδικούς Ολυμπιακούς Αγώνες δ ε ν  συμπεριέλαβε ως αγώνισμα την Τοξοβολία η οποία ουδέποτε κατέστη αμιγώς Ελληνικό Άθλημα.

Ο Τoξότης του δυτικού αετώματος του Ναού της Αφαίας, Αιγίνης [κατά Brinkmann].

Σε επίταση της ηρωϊκής περί “ευψυχίας” αντιλήψεως των Ελλήνων, η νικηφόρα έκβαση των Μηδικών πολέμων δικαίωσε την επ΄αυτής ιδεολογική εμμονή τους μέχρι σημείου να καυχώνται για την προσήλωσή τους στο ιδανικό της γενναιότητος που ήθελε τον Πολεμιστή να μάχεται τον αντίπαλο εκ του συστάδην ορθός και ακάλυπτος.Οι Έλληνες χρησιμοποιώντας τα αγχέμαχα όπλα τους και κατισχύοντας επι του αντιπάλου ο οποίος εχρησιμοποίησε, κατά κανόνα, εκηβόλα τόξα, τότε ανέλαβαν το δικαίωμα να κομπάζουν με μία φράση που καθιέρωσαν ώστε να καταδείξουν και να καταστήσουν διακριτές δύο αντιθετικές ‘θεάσεις’ Πολέμου που αναμετρήθηκαν: «Δόρατος Ισχύς και Τόξου Ρύμα » ( Αισχ. Πέρσες 147 ).

Το αέτωμα του Ναού της Αθηνάς, στην νήσο Αίγινα  [ 500 – 480 ]

Παρά ταύτα, η Τοξοβολία αναφέρεται συχνά στα αρχαία Ελληνικά κείμενα και πολλοί επιδέξιοι Τοξοβόλοι κατονομάζονται στο πέρασμα της Ελληνικής Ιστορίας. Πρώτος Τοξοβόλος και μάλιστα από την τάξη των Θεών, ο Απόλλων ο οποίος δεν δίστασε να θανατώσει τον πρώτο …Τοξοβόλο από την τάξη των θνητών, τον Εύρυτο, βασιλέα της Οιχαλίας ή Αχαίας με αφορμή τον ανταγωνισμό στην …Τοξοβολία! Από τους ημιθέους, ο Ηρακλής πραγμάτωσε τον έναν από τους δώδεκα άθλους του χάρη στην Τοξοβολία: χρησιμοποιώντας εύστοχα και γρήγορα το τόξο του εξόντωσε τα σμήνη των Στυμφαλίδων ορνίθων που κατέτρωγαν τα σπαρτά στις όχθες της Αργοκορινθιακής λίμνης Στυμφαλίας. Μέγας δάσκαλος της Τοξοβολίας υπήρξε ο σοφός Κένταυρος Χείρων στον οποίο θα μπορούσε να ‘πιστωθεί’ η μυθική ‘πατρότητα’ της, παρ’ Έλλησι, Έφιππης Τοξοβολίας. Στο μυθικό του πρόσωπο ταυτίζονται τα τέσσερα χαρακτηριστικά-συνιστώσες του Αθλήματος: το Πνεύμα, η Ρώμη, η Ιππική και η Τοξευτική. Από τις θήλεις, η Θεά Άρτεμις εμφανίζεται ως Τοξότις ενώ γνωστή για την τοξευτική της δεινότητα παραμένει και η ηρωϊδα Αταλάντη, κόρη του Ιάσου, η οποία συμμετέσχε στο κυνήγι του Καλυδωνίου κάπρου τον οποίο σκότωσε μεν ο Μελέαγρος αφού, όμως, προηγουμένως εκείνη επλήγωσε με το βέλος της.

Aναπαράσταση της Πεπλοφόρου Κόρης της Ακροπόλεως  [κατά Brinkmann].

Ο Όμηρος αναφέρεται κι αυτός σε Τοξότες και σε Τοξοβολία. Από τους Τρώες, ως Τοξότης αναφέρεται ο Έλενος, ένας από τους πενήντα γιούς του Πριάμου καθώς και ο αρχηγός των Ιδαίων ο Πάνδαρος. Από τους Έλληνες αναφέρονται οι Κρήτες υπό τον Μηριόνη, οι Λοκροί υπό τον Τεύκρο του Οιλέως και οι Νοτιοθεσσαλοί  υπό τον Φιλοκτήτη. Τέλος, ως Τοξότης αναφέρεται ο Οδυσσέας. Επίσης, δύο αναφορές Τοξοβολίας γίνονται στα Ομηρικά έπη, η μία στην Ιλιάδα ( Ψ859-883 ) όταν ο Αχιλλέας ωργάνωσε αγώνες στην μνήμη του φίλου του Πατρόκλου ( με νικητή τον Μηριόνη επί του Τεύκρου ) και η άλλη στην Οδύσσεια ( φ 72-423 ) όταν ο Οδυσσέας αντιμετώπισε τους μνηστήρες της Πηνελόπης επιστρέφοντας στο σπίτι του. Στην Αθήνα, γνωστοί ως φέροντες τόξο ήσαν οι “Δημόσιοι” ( ή, “Δημόκοινοι” ) δηλαδή, αιχμαλωτισμένοι βάρβαροι οι οποίοι, αφού εξανθρωπίζονταν κι εκπαιδεύονταν ‘δημοσία δαπάνη’, τους ανετίθετο ο ρόλος του ‘αστυνομικού’ ο οποίος εθεωρείτο ευτελής και προοριζόμενος για κατώτερους πολίτες-‘δούλους’ ( Schneider, εις Ξενοφ. Απομν. Γ 6 παρ. 1, Πλάτ. Πρωτ. 319 και σημ. ώδε του Heindorf, Αριστοφ. Αχαρν. 54 και Σχολ .). Λόγω του ότι ήσαν επιφορτισμένοι με την εκτέλεση σωματικών ποινών και βασάνων ( “ο των ένδεκα υπηρέτης”, Πλάτ. Φαίδ. 116Β ) απεκαλούντο και “Δήμιοι” αλλά και “Σπευσίνειοι” ( από τον διοργανωτή του σώματος, Πολυδ. Η131,132, Φώτιος “Τοξόται” ) ή και “Σκύθες” λόγω της καταγωγής τους. Προερχόμενοι εξ αιχμαλωσίας από την μάχη της Σαλαμίνoς, οι Δημόσιοι ήσαν αρχικά 300, κατόπιν δε ανήλθαν σε 1200 και οι επικεφαλής τους ωνομάζοντο “Τόξαρχοι” . Εκτός των Δημοσίων, στην Αθήνα ωργανώθηκε και το σώμα των “Αστικών Τοξοτών” αποτελούμενο από 10 εξ εκάστης Φυλής,  από τα μέσα δε του 5ου π.Χ. αιώνος ο αριθμός ανήρχετο σε 100 (δηλαδή, το 1/10 των Οπλιτών) συντεταγμένους σε 4 Ταξιαρχίες και φέροντες Σκυθική περιβολή. Το σώμα αυτό κατόπιν ενισχύθηκε με ξένους Τοξότες, Ροδίους, Σικελούς, Αιτωλούς και, κυρίως, Σκύθες και Κρήτες. Τέλος, Τοξότες χρησιμοποίησε ο Φίλιππος της Μακεδονίας, ο Μέγας Αλέξανδρος κι ο Πύρρος της Ηπείρου.

Στους Ρωμαίους το τόξο διεδόθη από τους Ετρούσκους και Τοσκανούς χρησιμοποιήθηκε δε από τον Β΄Καρχηδονιακό πόλεμο. Ο Βιργίλιος αποδίδει την χρήση του τόξου ως κυρίου όπλου στους Τυρρηνούς, ενώ, ο Σκιπίων ο Αφρικανός υπήρξε από τους πρώτους που εισήγαγαν στον Ρωμαϊκό στρατό Τοξότες ( “Sagittarii” ). Ωργανωμένες κοόρτεις Τοξοτών εμφανίζονται στους αυτοκρατορικούς χρόνους ενώ, πηγή στρατολογήσεως Τοξοτών για τον στρατό των Ρωμαίων υπήρξε η Κρήτη, κυρίως, κατά τους μετα-διοκλητιανείους χρόνους.

Στον Δυτικό Κόσμο, χρήση του τόξου έκαναν οι Γαλάτες, οι Σκανδιναυοί και οι Ούννοι πολεμιστές, ενώ οι Γότθοι, οι Γερμανοί και οι Φράγκοι έδειχναν να μην υπολογίζουν και πολύ σ΄αυτό! Από το Νορμανδικό τόξο προήλθε και το “μακρύ” ( “Longbow” ) Αγγλικό τόξο. Μετά τις μάχες του Κρεσύ και Πουατιέ, ο Κάρολος ΣΤ΄αναγκάσθηκε να ιδρύσει (1411) συντεχνίες Τοξοτών στις κύριες πόλεις της Γαλλίας.

Οι Γάλλοι διετήρησαν τους Τοξότες μέχρι την εποχή του Λουδοβίκου ΙΒ΄, οι Άγγλοι μέχρι τα μέσα του ΙΖ΄αιώνος, οι Ρώσσοι μέχρι το 1807 και οι Τούρκοι μέχρι την πολιορκία της Βούδας (1686).

Πηγή

helectra

Η αρχαία ελληνική τραγωδία στην υπηρεσία του αμερικανικού Πενταγώνου

Με τίτλο «Αρχαίοι σύμμαχοι» και υπότιτλο «Το Πεντάγωνο ζητεί τις συμβουλές του Σοφοκλή» η εφημερίδα «Νeue Ζurcher Ζeitung» δημοσιεύει σήμερα εκτενές άρθρο της Andrea Kohler για την πρωτοβουλία του αμερικανικού Πενταγώνου να χρησιμοποιήσει τους αρχαίους Έλληνες τραγικούς για να βοηθήσει τους στρατιώτες του που επιστρέφουν από τους πολέμους στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, με συμπτώματα που ήταν γνωστά στους αρχαίους Έλληνες.

Το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας χορήγησε 3,7 εκατ. δολάρια στο θεατρικό όμιλο της Νέας Υόρκης «Θέατρο του Πολέμου» για την ανάγνωση σε ακροατήριο βετεράνων και των οικογενειών τους, των τραγωδιών του Σοφοκλή «Αίας» και «Φιλοκτήτης». Οι αναγνώσεις αυτές, που γίνονται σε στρατιωτικές βάσεις σε όλη την Αμερική, αποσκοπούν να βοηθήσουν τους στρατιώτες και τις οικογένειές τους να ξεπεράσουν τις «αγχώδεις μετατραυματικές δυσλειτουργίες», που συνοδεύουν βετεράνους που επιστρέφουν στην Αμερική από τους πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Όπως ο Οδυσσέας, που επιστρέφει μετά από πολυετείς περιπλανήσεις σε μια πατρίδα που του φαίνεται ξένη, ο Αχιλλέας, ο Φιλοκτήτης και ο Αίας που επιδίδονται σε πράξεις βίας επηρεασμένοι από τα τραύματα του πολέμου, έτσι και οι σύγχρονοι Αμερικανοί βετεράνοι επιστρέφουν στη χώρα τους με προβλήματα προσαρμογής καταδιωκόμενοι από πανικό, εφιάλτες, παραισθήσεις και απελπισία, αισθανόμενοι πολλές φορές ξένοι στον ίδιο τον τόπο τους.

Η ανάγνωση των τραγωδιών δεν θεωρείται ψυχοθεραπεία, αλλά φαίνεται να φέρνει μια «κάθαρση», αφού στο Σαν Ντιέγκο και στη Νέα Υόρκη βετεράνοι του πολέμου μετά την ανάγνωση των τραγωδιών μίλησαν ανοιχτά για τη δική τους ψυχική οδύνη θέτοντας τη δική τους εμπειρία σε ένα γενικότερο ιστορικό πλαίσιο. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα του Αχιλλέα, ο οποίος αποφασίζει να μείνει στην ιστορία ως ήρωας επιλέγοντας το θάνατο από την ασφαλή επιστροφή στην πατρίδα του, το κλέος από το νόστο, φαίνεται ότι από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα είναι ευκολότερο να τιμήσει κανείς νεκρούς στρατιώτες παρά αυτούς που επιστρέφουν στον τόπο τους από έναν πόλεμο, καταλήγει το άρθρο.

Πηγή: ΑΠΕ

helectra