Η «κόρη των Αθηνών» και ο Λόρδος Βύρων

Κόρη των Αθηνών (λεπτομέρεια). Αγνώστου ελαιογραφία σε μουσαμά 116χ82), Αθήνα, Συλλογή Ιδρύματος Αλεξ.Ωνάσης.

Στον παραπάνω πίνακα με τίτλο «Κόρη των Αθηνών» απεικονίζεται μια νεαρή γυναικεία μορφή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Στέκεται συλλογισμένη με το βλέμμα απλανές. Η τρυφερή της ηλικία απεικονίζεται στη δροσιά του προσώπου της. Η νεαρή γυναίκα φορά παραδοσιακή φορεσιά της Αττικής, ενώ αν κρίνουμε από το χρυσοκέντητο πλουμιστό γιλέκο που φορά πρόκειται για ανύπαντρη κοπέλα. (Από τα κεντήματα της φορεσιάς υποδηλωνόταν η κοινωνική όπως και η οικογενειακή κατάσταση της κοπέλας). Τα κοσμήματα που φορά μας παραπέμπουν σε ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Ο πίνακας έχει βάθος με φόντο το Μνημείο του Ερεχθείου της Ακρόπολης όπου διακρίνουμε δύο από τις Καρυάτιδες που το στολίζουν. Πιθανά ο άγνωστος καλλιτέχνης να ήθελε συμβολικά να παραλληλίσει την Κόρη των Αθηνών με τις Καρυάτιδες που στολίζουν το μνημείο της Ακρόπολης. Μάλιστα λέγεται πως η κόρη των Αθηνών ήταν τόσο όμορφη ώστε όταν την πρωτοαντίκρυσε ο Χόμπχαουζ, θαμπωμένος, αναφώνησε : «Κοίτα , μια από τις Καρυάτιδες ζωντάνεψε».

Γόρδιος δεσμός

Στέκονταν σιωπηλές οι φάλαγγες
ψυχή και ατσάλι ενωμένα.
Άστραφταν ερυθρές
μέσα στο λιόγερμα οι λόγχες
ανέμιζαν τα ηλιοφόρα λάβαρα
και των αλόγων μας οι φλόγινες πνοές
πύρωναν τον αέρα.

Μαρία Πολυδούρη: Tο ρόδο ενός σύντομου Απρίλη

109 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τότε που γεννήθηκε η κοπέλα που έγραψε τις γραμμές που θα διαβάσετε παρακάτω στο ημερολόγιο της. 109 χρόνια από τότε που γεννήθηκε το ρόδο ενός σύντομου Απρίλη.

«1η Απριλίου 1922: Να η μέρα μου! Η ημέρα που ήρθα στον κόσμο μέσα σ’ ένα σπιτάκι όμορφο, γεμάτο φώς ημέρα που άκουσα τα πρώτα κελαηδήματα των πουλιών, είδα τα πρώτα ρόδα του έαρος. Επέρασαν από τότε είκοσι χρόνια και θα μπορούσα να πιστέψω ότι μόλις τα δέκα έχω περάσει. Και όμως πόσες στιγμές, ημέρες, μήνες, χρόνια λύπης και απελπισίας, στεναγμών και δακρύων βρίσκονται μέσα σ’ αυτήν την ζωή των 20 ετών. Κι’ ακόμα πόσες φορές είμαι πολύ-πολύ περισσότερο από 20 ετών με τις νευρικές χειρονομίες μου, τις ρυτίδες του μετώπου μου, την μελαγχολική σιωπή μου!

Μιχαήλ Άγγελος: Ο άγγελος της Ρώμης

Ο Μιχαήλ Άγγελος ίσως να έχει μείνει γνωστός στα αυτιά των περισσοτέρων ως ένας από τους διασημότερους ζωγράφους της ιταλικής Αναγέννησης, ωστόσο αποτέλεσε και έναν από τους σπουδαιότερους γλύπτες και αρχιτέκτονες και ποιητές εκείνης της εποχής.

Ο Michelangelo Buonarroti όπως ήταν το πλήρες όνομά του γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου του 1475 στο Caprese της Ιταλίας, όπου ο πατέρας του Lodovico Buonarroti, διατελούσε εκείνο το διάστημα ως κυβερνητικός εκπρόσωπος. Η οικογένεια επέστρεψε έπειτα στη Φλωρεντία πριν ο Μιχαήλ Άγγελος προλάβει να κλείσει ένα μήνα ζωής. Δυστυχώς, σε ηλικία μόλις 6 ετών ο μικρός έχασε τη μητέρα του και άρχισε την έντονη ενασχόλησή του με τις τέχνες. Παρά την αντίθεση του πατέρα του να ασχοληθεί επαγγελματικά με τις τέχνες, σκεπτόμενος την κοινωνική τους θέση, τελικά, η επιμονή του νεαρού Michelangelo επικράτησε και σε ηλικία μόλις 13 ετών μαθήτευσε κοντά στον Domenico Ghirlandaio, ο οποίος κατείχε τον τίτλο του πιο μοντέρνου ζωγράφου στη Φλωρεντία.

Η γυναικεία σεξουαλικότητα στα περιοδικά λόγου και τέχνης της περιόδου 1900-1940

Έρευνα της διδάσκουσας στο ελληνικό ανοικτό πανεπιστήμιο, Μαρίας Νικολοπούλου, που παρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη.

Στα τέλη του 19ου αιώνα η γυναικεία σεξουαλικότητα περνάει στην αρμοδιότητα της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης. Ο Φρόιντ χαρακτήρισε το 1926 την ενήλικη γυναικεία σεξουαλικότητα μια «σκοτεινή ήπειρο για την ψυχολογία»… Ο σεξολόγος Havelock Ellis στα έργα του, από τα τέλη του 19ου αιώνα, αναγνώρισε τη γυναικεία επιθυμία και το δικαίωμα της γυναίκας στη σεξουαλική απόλαυση, πράγμα που λίγο αργότερα διεκδίκησαν ορισμένες φεμινίστριες. Αυτές οι φωνές όμως παρέμειναν περιθωριακές, καθώς το φεμινιστικό κίνημα προτίμησε να εστιάσει στη διεκδίκηση της ψήφου.

ΟΙ ΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

Στις αρχές του αιώνα, στα λογοτεχνικά κείμενα με ερωτική θεματική που γράφονται από γυναίκες, οι ερωτικές σχέσεις καθορίζονται από τις κοινωνικές δεσμεύσεις. Στις λίγες περιπτώσεις που η σεξουαλικότητα παρουσιάζεται γίνεται υπαινικτικά και συνήθως οδηγεί στην ανατροπή του παραδοσιακού γυναικείου ρόλου, με καταστροφικά αποτελέσματα για τη γυναίκα.

Ενδεικτικά, στο συντηρητικό γυναικείο περιοδικό «Βοσπορίς» της Κωνσταντινούπολης (1899-1906), το οποίο όμως εκφράζει κάποιες γυναικείες διεκδικήσεις, σε μια σειρά διηγημάτων οι γυναίκες παρουσιάζονται ως θύματα των ανδρών όσον αφορά τις σεξουαλικές σχέσεις. Ταυτόχρονα, όμως, σε όλα τα κείμενα αυτά και το οικογενειακό περιβάλλον υπερβαίνει τις κοινωνικές επιταγές, συγχωρώντας τις παραστρατημένες.

Αιολική Γη

Αιολίδα, ονομάζεται το τμήμα των δυτικών παραλίων της Μ. Ασίας,  ανάμεσα στη Νότια Τρωάδα και τη Σμύρνη, όπου κατά τον πρώτο ελληνικό αποικισμό (11ος-10ος αιώνας π.Χ.) εγκαταστάθηκαν Θεσσαλοί και Βοιωτοί άποικοι, που ανήκαν στην Αιολική φυλή. Οι Αιολείς ήταν μία από τις τέσσερις φυλές στις οποίες διαιρούσαν το ελληνικό έθνος οι αρχαίοι (οι άλλες ήταν οι Ίωνες, οι Αχαιοί και οι Δωριείς). Τα πρωτοαιολικά φύλα, περί το 2000 π.Χ., κατέλαβαν τη Θεσσαλία, όπου διαμόρφωσαν την αιολική διάλεκτο και τις ιδιαίτερες λατρείες τους, τις οποίες και μετέφεραν νοτιότερα και στα μικρασιατικά παράλια.

Στην Αιολίδα περιλαμβάνονταν επίσης η Τένεδος, όπου βρισκόταν η πόλη Αιολίς με το ιερό του Σμινθέως Απόλλωνος, και η Λέσβος, στην οποία στάθμευσαν οι Αιολείς πριν από τον αποικισμό τους στην Μικρά Ασία και ίδρυσαν τις πόλεις Μυτιλήνη, Πυρρά, Μήθυμνα, Αρίσβη, ‘Αντισσα και Ερεσό. Η Μικρασιατική Αιολίδα διακρινόταν στη βόρεια και τη νότια περιοχή. Κατά τον Στράβωνα (XIII, 582), η αποικία των Αιολέων στο βόρειο τμήμα της Μικρός Ασίας ήταν τέσσερις γενιές αρχαιότερη της ιωνικής και εκτεινόταν από «την Κυζικηνή έως τον Κώκο ποταμό και ακόμη μακρύτερα έως τον Έρμο».

Σε αυτήν υπήρχαν οι παράλιες πόλεις ‘Ασσος, Γάργαρα και ‘Ανταδρος και οι μεσογειακές Κεβρή, Σκήψις, Νεάνδρειακαι Πιτύεια. Η νότια περιοχή -που αποτελούσε και την κυρίως Αιολίδα-περιλάμβανε την παραλία μεταξύ του ποταμού Έρμου και του Λεκτού ακρωτηρίου. Σε αυτήν ανήκε έως τον 7ο αιώνα π.Χ. και η Σμύρνη, οπότε πέρασε στους Ίωνες και έτσι νοτιότερη πόλη απέμεινε η Κύμη, που ονομάστηκε Φρικωνίς από το όρος Φρίκος της Λοκρίδας, που ήταν και η μητρόπολη των αποίκων-κατοίκων της. ‘Αλλες πόλεις της νότιας αιολικής δωδεκάπολης ήταν το Νέον Τείχος, η Τήμνος, η Κίλλα, το Νότιον, η Αιγιρόεσσα, η Πιτάνη, οι Αιγαίες, η Μύρινα και η Γρύνεια, όπου βρισκόταν και το κοινό των Αιολέων.

Μετά από πολύμοχθους αγώνες, οι Αιολείς κατόρθωσαν να υπερισχύσουν των ντόπιων κατοίκων και να αξιοποιήσουν γεωργικά τη χώρα. Από νωρίς, όμως, άρχισαν να υφίστανται ενοχλήσεις από τους Φρύγες και τους Λυδούς, που τους υπέταξαν επί βασιλείας του Κροίσου (563-549 π.Χ.}, ενώ το 546 π.Χ., μετά την ήττα του Κροίσου από τον Κύρο, πέρασαν στους Πέρσες.Έτσι, κατά τους Μηδικούς πολέμους, οι Αιολείς αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν με 60 πλοία τον Ξέρξη στην εκστρατεία κατά της Ελλάδας.

Το 479 π.Χ., όμως, μετά τη ναυμαχία της Μυκάλης, ανέκτησαν την ελευθερία τους και έγιναν μέλη της Αθηναϊκής συμμαχίας. Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου (404 π.Χ.), η Αιολίδα υπήχθη στην κυριαρχία των Λακεδαιμονίων, οι οποίοι εγκαθίδρυσαν στις πόλεις της ολιγαρχικά πολιτεύματα, και με την Ανταλκίδειο ειρήνη (387π.Χ.) πέρασε στους Πέρσες. Οι Αιολείς συνέβαλαν αποφασιστικά στην ανάπτυξη του ελληνικού πνευματικού πολιτισμού. Κάποτε μάλιστα υπήρξε και μία θεωρία ότι τα έπη του Ομήρου αρχικά συντέθηκαν στην αιολική διάλεκτο και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στην ιωνική. Βεβαίως, σήμερα αυτή η υπόθεση δεν ευσταθεί γλωσσολογικά, πάντως αναμφισβήτητα στην ομηρική γλώσσα υπάρχουν πολλές αιολικές επιδράσεις. Αιολικής καταγωγής υπήρξε και ο δημιουργός του διδακτικού έπους Ησίοδος, ο οποίος αναφέρει ότι ο πατέρας του Δια μετοίκησε από την Αιολίδα Κύμη στην ‘Ασκρη της Βοιωτίας. Ωστόσο, η πιο σημαντική προσφορά των Αιολέων ήταν η ανάπτυξη και η καλλιέργεια της μελικής ποίησης και της μουσικής.

Ο ΔΩΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ στην ‘Ασσο (530 π.χ.).

Η πόλη υπήρξε σημαντικό λιμάνι της αρχαίας Τρωάδας, απέναντι απο τη Μήθυμνα της Λέσβου, αποικία πιθανότατα των Λέσβιων του 7ου αιώνα π.χ.

Πηγή

helectra