Το Ένζυμο της Αθανασίας

Γράφει ο Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου UNI.NA. Federico II. Ειδικός στα Χρόνια Νοσήματα και τον Μεταβολισμό/American College for the Advancement in Medicine

 

Το γήρας

 

Από τη στιγμή της σύλληψης του, κάθε ανθρώπινος οργανισμός, ξεκινάει μια πορεία στο χρόνο που τον οδηγεί στη γήρανση του και τελικά στο θάνατο.

Γονιδιακή θεραπεία για τη γήρανση!

Ίσως μια ημέρα γονιδιακή θεραπεία θα σώζει από τη γήρανση και τα δεινά που αυτή συνεπάγεται για τον οργανισμό.

Γονιδιακή θεραπεία ενάντια στη γήρανση δοκιμάστηκε για πρώτη φορά από Ισπανούς ερευνητές σε ποντίκια. Ειδικοί από το Εθνικό Κέντρο για τον Καρκίνο της Ισπανίας (CNIO) με επικεφαλής τη διευθύντρια του Κέντρου Μαρία Μπλάσκο έδειξαν, όπως αναφέρουν στην επιθεώρηση «EMBO Molecular Medicine», ότι το προσδόκιμο ζωής των ποντικών μπορεί να επιμηκυνθεί με την εφαρμογή της γονιδιακής θεραπείας η οποία φάνηκε μάλιστα ότι ήταν τόσο αποτελεσματική όσο και ασφαλής.

Για πάντα νέοι! – Μπορούμε;

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι συμπεριφέρονται σαν να μην έχουν μεγαλώσει. Πρόκειται όμως για μια πραγματικά καλή ιδέα; Το να ενεργεί κάποιος σύμφωνα με την ηλικία του είναι πια κάτι παρωχημένο; Μπορούμε να αναστρέψουμε το βιολογικό ρολόι;

Σήμερα οι άνθρωποι των ανεπτυγμένων χωρών ζουν 30 χρόνια περισσότερο από εκείνους στις αρχές του 20ού αιώνα. Η ιδεώδης ηλικία για γάμο, παιδιά, διαζύγιο, ακόμα και σύνταξη έχει πλέον αμφισβητηθεί και το λάιφ στάιλ των μεγάλων ανθρώπων τείνει να μοιάζει όλο και περισσότερο με αυτό των νέων.

Η γήρανση είναι μια πολύπλοκη και ετερογενής διαδικασία που αρχίζει σε διαφορετική χρονική στιγμή σε κάθε άνθρωπο. Υπάρχουν ωστόσο μερικά κοινά χαρακτηριστικά της γήρανσης, όπως αναφέρει ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής Εταιρείας Κίμων Βόλικας που είναι η μειωμένη αντιδραστικότητα του οργανισμού, η μειωμένη ικανότητα ανάκαμψης και ανάρρωσης, η ελάττωση σε ανατομικές και λειτουργικές μονάδες, η αυξημένη ευαισθησία στο στρες (ενδογενές και εξωγενές), οι διαταραχές ενδοκυτταρικής και εξωκυτταρικής ομοιοστασίας, η μείωση της αναπαραγωγικής δραστηριότητας και η αύξηση των πιθανοτήτων θανάτου.

Νόμπελ Ιατρικής για την ανακάλυψη του «ενζύμου της αθανασίας»

Το φετινό Νόμπελ Ιατρικής απονεμήθηκε σε τρεις αμερικανούς επιστήμονες, οι οποίοι ανακάλυψαν πως τα χρωμοσώματα μπορούν να αντιγραφούν ολοκληρωτικά κατά τη διάρκεια της διαίρεσης των κυττάρων και πως μπορούν να προστατευθούν από τον εκφυλισμό.

Πρόκειται για τους Ελίζαμπεθ Μπλάκμπερν,  Κάρολ Γκρέιντερ και  Τζακ Σόστακ, οι οποίοι κατάφεραν να λύσουν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της βιολογίας, όπως αναφέρει το Σουηδικό ίδρυμα Καρολίνσκα.

Η σωστή αντιγραφή και προστασία των χρωμοσωμάτων, οφείλεται στα τελομερή, τα οποία σχηματίζονται από το ένζυμο τελομεράση, το οποίο χαρακτηρίστηκε και ως το «ένζυμο της αθανασίας». Τα τελομερή βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων, λειτουργώντας ως «ασπίδα προστασίας» που διατηρεί τα χρωμοσώματα  στο αρχικό τους μήκος κι έτσι επιτρέπει στα κύτταρα να συνεχίζουν να διαιρούνται και να μην πεθαίνουν λόγω αποσταθεροποίησης των χρωμοσωμάτων.

Η ανακάλυψη από τους τρεις επιστήμονες, η οποία έγινε τη δεκαετία του 1980, οδήγησε στην διαπίστωση ότι οι διαφορές στην διάρκεια της ζωής του ανθρώπου οφείλονται στα χρωμοσώματα και κυρίως στα άκρα τους.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της τελομεράσης, θα συμβάλει στην επιβράδυνση της γήρανσης των κυττάρων με αποτέλεσμα να γίνει κατορθωτή και η παράταση της διάρκειας ζωής του ανθρώπου. Επιπρόσθετα, η ανακάλυψη αποτελεί σημαντικό όπλο ενάντια στον καρκίνο, αφού στα καρκινικά κύτταρα η τελομεράση δραστηριοποιείται ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα τα κύτταρα αυτά να μην πεθαίνουν.

Πηγή

helectra

Ελπιδοφόρα ανακάλυψη επιστήμονα Eλληνικής καταγωγής για την καταπολέμηση του καρκίνου και της γήρανσης

Μια επιστημονική ομάδα των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον Ελληνικής καταγωγής καθηγητή Εμμανουήλ Σκορδαλάκη του Ινστιτούτου Wistar της Φιλαδέλφειας, έκανε ένα ακόμα βήμα για τη δημιουργία αποτελεσματικότερων φαρμάκων κατά του καρκίνου, μετά την αποκωδικοποίηση της δομής μιας πρωτεϊνης κρίσιμης για την ανάπτυξη όλων σχεδόν των ανθρώπινων καρκινικών όγκων. Πρόκειται για την τελομεράση, ένα ένζυμο που επιτρέπει στα καρκινικά κύτταρα να πολλαπλασιάζονται και να γίνονται «αθάνατα».

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Nature, αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στην παραγωγή φαρμάκων που μπλοκάρουν την τελομεράση, εξουδετερώνοντας με αυτό τον τρόπο τον όγκο, χωρίς να επηρεάζεται και ο γειτονικός υγιής ιστός. Επειδή, παράλληλα, η τελομεράση έχει τη δυνατότητα να αναζωογονεί τα κύτταρα, η ανακάλυψη, εικάζεται, ότι θα οδηγήσει και σε νέες θεραπείες που θα επιβραδύνουν τη διαδικασία της γήρανσης.

Η τελομεράση αποτελούσε κεντρικό στόχο της αντι-καρκινικής έρευνας εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον, αλλά ως τώρα τα φάρμακα που επιχειρούσαν να την ανακόψουν, είχαν μικρά αποτελέσματα στις δοκιμές τους. Τώρα μια νέα ελπίδα γεννιέται μετά την αποκωδικοποίηση της δομής της.

«Η τελομεράση είναι ιδανικός στόχος για τη χημειοθεραπεία, επειδή είναι ενεργή σε όλους σχεδόν τους ανθρώπινους όγκους, αλλά ανενεργή στα περισσότερα φυσιολογικά κύτταρα», δήλωσε ο κ.Σκορδαλάκης, σύμφωνα με τις ηλεκτρονικές εκδόσεις του BBC και των Times του Λονδίνου. «Ένα φάρμακο που απενεργοποιεί την τελομεράση, πιθανότατα θα είχε αποτέλεσμα εναντίον όλων των όγκων, με λίγες παρενέργειες». Ο καθηγητής Ρομπ Νιούμπολτ του πανεπιστημίου Μπρουνέλ, χαρακτήρισε «πολύ σημαντική» τη νέα επιστημονική ανακάλυψη, που, όπως είπε, αποσκοπεί «στο να μετατρέψει τα αθάνατα καρκινικά κύτταρα σε θνητά, μπλοκάροντας την τελομεράση».

Η τελομεράση επιτρέπει στα κύτταρα να αντικαθιστούν τα τελομερή, τα επαναλαμβανόμενα τμήματα του DNA που βρίσκονται στο τέλος της αλυσίδας των χρωμοσωμάτων, τα οποία μεταφέρουν τα γονίδια, εμποδίζοντας τις αλυσίδες αυτές από το να «ξηλώνονται». Τα τελομερή είναι ένα είδος «φυσικού ρολογιού», τα οποία, ενώ στα βλαστικά κύτταρα του εμβρύου διατηρούν το μήκος τους, στη συνέχεια μικραίνουν κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται. Έπειτα από έναν αριθμό διαιρέσεων στα περισσότερα ενήλικα κύτταρα, τα τελομερή μειώνονται σε ένα ορισμένο μήκος και κατόπιν τούτου τα κύτταρα αδυνατούν πια να διαιρεθούν, πράγμα που σταδιακά οδηγεί στη γήρανσή τους.

Όμως, πολλοί όγκοι (περίπου το 90% του συνόλου) εκμεταλλεύονται το σύστημα της τελομεράσης για να τροφοδοτήσουν τη δική τους ανάπτυξη. Έτσι, ενώ η τελομεράση παραμένει γενικά αδρανής στα υγιή κύτταρα, στα περισσότερα καρκινικά κύτταρα αρχίζει ξανά να δραστηριοποιείται, πράγμα που επιτρέπει στα τελευταία να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και να αντικαθιστούν τα τελομερή τους, ώστε να αναγεννώνται συνεχώς.

Πηγή : ΑΝΑ ΜΠΑ

helectra