Η προετοιμασία λαού και στρατού κάλυψε όλους τους τομείς, παράλληλα νόμοι δίκαιοι, υπέρ του λαού με συνέπεια και πρόνοια θεσμοθετήθηκαν έγκαιρα. Διατάγματα και αυστηρά μέτρα εις βάρος του τύπου ελήφθησαν, που αφορούσαν την εσωτερική πολιτική και τη γαλήνη του τόπου. Την προσπάθεια για ανασυγκρότηση και ένα ολόκληρο σχέδιο, για αναπτέρωση του ηθικού και την εθνική ομοψυχία συντελέστηκε μέσω της οργανώσεως της Ε.Ο.Ν και την δεδομένη στιγμή έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Όλα εκτελέστηκαν υπό την προσωπική καθοδήγηση και τον διορατικό, επιτελικό νου του Ιωάννη Μεταξά, που είχε πάρει την φοβερή απόφαση να αμυνθεί η Ελλάδα σε περίπτωση επιθέσεως, πριν ακόμη αρχίσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, τον Μάρτιο του 1939. Ενα πνεύμα αισιοδοξίας που υπήρξε ήδη από το 1939, ενεργοποιούσε την κοινωνία σε όλους τους τομείς και με ενθουσιασμό ενίσχυσαν το πρόγραμμα του. Ο ενθουσιασμός είναι φανερός στις φωτογραφίες των συγκεντρώσεων κόσμου κάθε ηλικίας, πολύ πριν την 28η, τον πόλεμο ή τον τορπιλισμό της Ελλης, που είναι επίσης καταγεγραμμένος στο Ημερολόγιο.
Από το Ημερολόγιο:
28 Οκτωβρίου, Δευτέρα,
Νύκτα στις τρείς με ξυπνούν, ο Τραυλός. Ερχεται ο Γκράτσι. -Πόλεμος! – Ζητώ αμέσως Νικολούδη, Μαυρουδή. – Αναφέρω βασιλέα. – Καλώ Παλαιρετ και ζητώ βοήθεια Αγγλίας. – Κατεβαίνω 5 Υπουργικόν Συμβούλιον. Όλοι πιστοί και Μαυρουδής. – Όλοι πλην Κύρου. – Βασιλεύς περιφορά μαζί του. Φανατισμός του λαού αφάνταστος .- Μάχαι εις σύνορα Ηπείρου. – Βομβαρδισμοί. Σειρήνες. – Αρχίζουμε να τακτοποιούμεθα. Ο Θεός βοηθός!! (Σημείωση: Τραυλός προσωπική φρουρά έξω από την οικία του Μεταξά. Νικολούδης, Υπουργός Τύπου. Μαυρουδής, Μόνιμος υπηρεσιακός Υφυπουργός Υπουργείου Εξωτερικών. M.Πάλαιρετ Πρέσβυς Μ. Βρετανίας. Αλέξης Κύρου, τμηματάρχης Υπουργείου Εξωτερικών ).
Ημερολόγιο του Ι. Μεταξά την 28η Οκτωβρίου 1940
Η περιγραφή της συναντήσεως του Ιωάννη Μεταξά και του Εμμανουέλε Γκράτσι, είναι καταγεγραμμένη από τρείς ανθρώπους, που την έζησαν ή την άκουσαν από τον ίδιο τον Μεταξά, κατά το Υπουργικό Συμβούλιο της 5ης πρωινής της 28ης Οκτωβρίου. Η εκδοχή Γκράτσι δεν διαφέρει από τις άλλες δύο.
Από τον Εμ. Γκράτσι στο βιβλίο του «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ» όπου καταγράφεται επίσης όλη η σταδιοδρομία του επί ενάμιση έτος στην Ελλάδα. Εξεδόθη στην Ιταλία το 1945 και στην Ελλάδα το 1985, από την ΕΣΤΙΑ. Από τον Εμ. Γκράτσι επίσης, σε άρθρο του με αριθ. 19 στην εφημερίδα ΤΖΙΟΡΝΑΛΕ ΝΤΕΛ ΜΑΤΙΝΟ, Ρώμη 25 Αυγούστου 1945. Η μετάφρασή τους, που βρέθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος, δημοσιεύτηκε από τις εκδόσεις Παπαζήση 2008, με τίτλο Ο ΓΚΡΑΤΣΙ ΓΡΑΦΕΙ (σελ. 175).
Από τον Κώστα Κοτζιά, Υπουργό Διοικήσεως Πρωτευούσης, στο βιβλίο του «Η ΕΛΛΑΔΑ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΔΟΞΑ ΤΗΣ» Αθήνα 1947. Όπου περιγράφεται και το Ιστορικόν Υπουργικόν Συμβούλιον (σελ.24- 31) στις 5 η ώρα τα χαράματα, στο οποίο παρέστη και στο οποίο οι Υπουργοί συνυπέγραψαν τα Διατάγματα για την Γενική Επιστράτευση κλπ..
Από τον Αμβρόσιο Τζίφο, Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας, της Κυβερνήσεως του 1940, που παρέστη στο Υπουργικό Συμβούλιο της 5ης πρωινής. Το ανέκδοτο κείμενό του, που βρίσκεται στα Γ.Α.Κ έχει εκδοθεί στο Ημερολόγιο του Ιωάννη Μεταξά, (4ος τόμος Παράρτημα Α, σελίς 746).
Το κείμενο της τελεσιγραφικής διακοίνωσις που επεδόθη από τον Πρεσβευτή της Ιταλίας Εμ. Γκράτσι στον Ιωάννη Μεταξά, Πρωθυπουργό και Υπουργό των Εξωτερικών την 3η πρωινή της 28ης Οκτωβρίου, έχει δημοσιευθεί μαζί με όλα τα διπλωματικά έγγραφα, που αφορούν τις Διπλωματικές σχέσεις Ελλάδος Ιταλίας, σε έκδοση του Βασιλικού Υπουργείου των Εξωτερικών το 1940, με Αριθ. 178, με τον τίτλο: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ 1940 – Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Οπως και το Διάγγελμα Πρωθυπουργού προς τον Ελληνικόν Λαόν. Και με γαλλικό τίτλο: Livre Blanc Hellenique Documents Diplomatiques, L’ Agression de L Italie contre la Grece. Το εν λόγω κείμενo επεδόθη στον Ιωάννη Μεταξά στα γαλλικά. Με βάση αυτά τα έγγραφα και τα δημοσιεύματα των εφημερίδων έχουν έκτοτε συνταχθεί πολλά άλλα ιστορικά ή λογοτεχνικά βιβλία.
Η απάντηση του Πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά, στον Γκράτσι την 28η Οκτωβρίου
«Alors c’ est la guerre» επομένως έχουμε πόλεμο, και το «ΟΧΙ» του Αλβανικού Επους, με τους ηρωικούς αγωνιστές, δεν προέκυψαν τυχαία εκείνο το πρωινό του Φθινοπώρου.
Ο λαός και ο στρατός πολέμησαν, και ο καθένας στη θέση που ετάχθη, άνδρες και γυναίκες ηρωικά, με γενναιότητα, υπερηφάνεια, αυτοθυσία και αυταπάρνηση και με εμπιστοσύνη στον αρχηγό τους, γιατί γνώριζαν ακριβώς για ποιά αγαθά της ζωής, της κοινωνίας και του πνεύματος, πολεμούσαν και τι ακριβώς υπερασπίζονταν.
Ολα όμως ήταν το αποτέλεσμα μελετημένων πράξεων και διαδικασιών μίας προκαθορισμένης εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, που στόχο είχε την άμυνα και την προετοιμασία σε περίπτωση πολέμου. Η πολιτική αυτή αναπτύχθηκε και εφαρμόστηκε επί μία τετραετία, από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, το καθεστώς που με πρόνοια και διορατικότητα προέβη σε συστηματική προετοιμασία λαού και στρατού. Η εφαρμογή όλων των μέτρων άρχισε να υλοποιείται σταδιακά από την πρώτη στιγμή που έγινε Πρωθυπουργός ο Ι. Μεταξάς, τον Απρίλιο του 1936 και συγχρόνως ανέλαβε τα Πολεμικά Υπουργεία και το Υπουργείο Εξωτερικών. Αργότερα το 1938 το Παιδείας.
Με ψυχραιμία και κυριολεκτικά χωρίς να ανοίξει ρουθούνι, ο Ιωάννης Μεταξάς κράτησε γερά το τιμόνι σαν καλός Κυβερνήτης. Ετοίμασε την χώρα, ανάμεσα από πολλές αντιξοότητες εσωτερικούς και εξωτερικούς κραδασμούς. Τον προβλημάτησαν δολοπλοκίες από «ένθερμους φίλους», από Υπουργούς που παραιτήθηκαν, από Διευθυντές Τραπεζών που δεν τηρούσαν το απόρρητο της θέσεώς τους, από πρόσωπα του πολιτικού κόσμου και από φανερούς εχθρούς του καθεστώτος, που αγωνίζονταν να τον ανατρέψουν. Ψύχραιμος και σταθερός ακόμα και στις αντιθέσεις του με τους Αγγλους συμμάχους και στις παράλογες απαιτήσεις τους.
Αντιμετώπισε ακόμα και τον Βασιλέα Γεώργιο. Οπως την ημέρα που έγινε η απόβασις των Ιταλών στην Αλβανία και ο Βασιλέας Γεώργιος Β’ του έδωσε το υπόμνημα του Σοφούλη περί Οικουμενικής. 7 Απριλίου, Μεγάλη Παρασκευή. Απόβασις των Ιταλών εις Αλβανίαν. Βαρεία ανησυχία.- βράδυ Βασιλεύς με καλεί, μου δίδει υπόμνημα Σοφούλη. Θέλουν Οικουμενικήν Κυβέρνησιν κ.τ.λ. Αγανάκτησίς μου. Λέγω εις Βασιλέα ότι αν θέλη δοκιμάση να με απολύση και καλέση Σοφούλη. Δεν ετρελάθηκα απήντησε. Του είπα τότε ότι δεν κάμνω καμμίαν μεταβολήν, ότι δεν υπάρχουν κόμματα, ότι αυτά είναι πτώματα. Του συνέστησα να είπη εις Αγγελόπουλον να παύση να τους ενθαρρύνη.- Επιστρέφω εις Υπουργείον. Επιτελάρχαι. Μέτρα αντιστάσεως κατά Ιταλών.
Σχετικά θέματα
Το έπος του 1940, από τον χρωστήρα των Ελλήνων ζωγράφων.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΚΙΔΗΣ: Ο αιώνιος φρουρός
ΤΣΑΜΗΔΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΚΟΣ ΕΠΕΚΤΑΤΙΣΜΟΣ
Συγκλονιστικές μαρτυρίες για τους νεκρούς του 1940.
Η συμβολή της Ελληνίδας στον πόλεμο του 1940
Το έπος του 1940 με την φλογισμένη πένα των Ελλήνων ποιητών.
28 Οκτωβρίου 1940: Ο πρώτος νεκρός Έλληνας στρατιώτης
Η 28η Οκτωβρίου 1940 και η συμβολή της Κύπρου
28η Οκτωβρίου 1940: Ο πρώτος νεκρός Έλληνας αξιωματικός
28η Οκτωβρίου 1940: Το τελεσίγραφο του Ιταλού Πρέσβη
28η Οκτωβρίου 1940: Ποιός είπε το ΟΧΙ;
helectra
Περιοδικον Ποικιλης Υλης 